Ο συνδικαλισμός (από το αρχαίο σύνδικος που σήμαινε αυτόν που βοηθούσε σε μια δίκη) αναφέρεται στη συλλογικότητα και στην ενιαία δράση. Από τον 5ο αιώνα, οπότε κατέρρευσε η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, επικρατούσε σα μορφή κοινωνικής συγκρότησης η φεουδαρχία. Στις πόλεις και τις κωμοπόλεις του φεουδαρχικού καθεστώτος, ήταν συγκεντρωμένο το μεγαλύτερο μέρος της ειδικευμένης χειροτεχνικής παραγωγής της εποχής. Οι χειροτέχνες των πόλεων, ήταν σχεδόν όλοι οργανωμένοι σε συντεχνίες. Υπήρχαν, επίσης, συντεχνίες των εμπόρων, οι γκίλντες.
Το συνδικάτο στον αστικό κόσμο έλκει την πρωταρχική καταγωγή του από τις συλλογικές μορφές των συντεχνιών στην περίοδο της φεουδαρχίας. Ενώ, όμως, η συντεχνία ήταν μια οργάνωση παραγωγών και πωλητών που περιλάμβανε όχι μόνο τους εργάτες αλλά και αυτούς που τότε διεύθυναν την παραγωγή, στο σύγχρονο συνδικάτο (Trade Union) βρίσκουμε έναν συνασπισμό μισθωτών εργαζομένων, που δουλεύουν στην υπηρεσία των βιομηχάνων, ενώ οι ίδιοι (οι βιομήχανοι) είναι έξω από αυτή την οργάνωση. “Σύλλογοι φιλίας” και “αλληλοβοήθειας”, που εμφανίστηκαν αρχικά και ασχολούνταν με την προστασία των μελών τους από οικονομικές δυσκολίες, αρρώστιες, δυστυχήματα και θάνατο, μετατράπηκαν σε συνδικάτα κάτω από την ολοένα οξυνόμενη ταξική πάλη.
Ο καπιταλισμός γεννήθηκε στην Αγγλία και μαζί του γεννήθηκε η εργατική τάξη και το συνδικαλιστικό κίνημα. Ο συνδικαλισμός, εμφανίσθηκε στα αναδυόμενα δυτικά καπιταλιστικά κράτη σαν μέσο αντίστασης της νεαρής εργατικής τάξης στην άγρια εργοδοτική εκμετάλλευση.
Η Διεθνής Ένωση Εργαζομένων στην Ευρώπη ιδρύθηκε στις 28/11/1864 και με τη δράση της βοήθησε την εργατική τάξη γενικά και το συνδικαλιστικό κίνημα ειδικά, να κάνουν ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός. Η άμεση ώθηση για την ίδρυση της Διεθνούς προήλθε από το Βρετανικό και Γαλλικό εργατικό κίνημα. Ο Καρλ Μαρξ (αντιπρόσωπος της Γερμανίας) έγινε ο θεωρητικός και πρακτικός ηγέτης της Διεθνούς, όταν υιοθετήθηκε το σχέδιο απόφασης που πρότεινε. Νωρίτερα, το 1848 είχε δημοσιευτεί το “Κομμουνιστικό Μανιφέστο”, το πρόγραμμα της Κομμουνιστικής Ένωσης (1848-1852) που ήταν και ο πρόδρομος της Πρώτης Διεθνούς.
Η Πρώτη Διεθνής υποστήριξε απεργίες, δημιούργησε συνδικάτα, πάλεψε ενάντια στην εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας, εναντίον των διακρίσεων σε βάρος των εργατριών, μπήκε στην πρωτοπορία του αγώνα για το 8ωρο, επίσης αγωνίστηκε κατά του πολέμου, κατά των φεουδαρχικών υπολειμμάτων, ενάντια στη δουλεία στις ΗΠΑ, υπέρ της ανεξαρτησίας της Πολωνίας και της Ιρλανδίας, υπέρ των εκλογικών δικαιωμάτων των εργατών και υπέρ μιας προοδευτικής κοινωνικής νομοθεσίας. Διαλύθηκε στις 17/07/1876, οι εσωτερικές διαφωνίες, σε συνδυασμό με τα σοβαρά χτυπήματα που τις έδωσαν οι διάφορες κυβερνήσεις μετά την ήττα της Παρισινής Κομμούνας, έθεσαν νέα καθήκοντα στο διεθνές εργατικό κίνημα, έπρεπε να δημιουργηθούν συνδικάτα και κόμματα στις διάφορες χώρες με νέες μεθόδους και οργανωτικά σχήματα.
Ο εμφύλιος πόλεμος στις ΗΠΑ και η συντριπτική νίκη των βιομηχάνων του Βορρά πάνω στους δουλοκτήτες του Νότου, έδωσε τεράστια ώθηση στην ανάπτυξη της αμερικανικής βιομηχανίας σε συγκέντρωση και όγκο, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα τη γρήγορη άνοδο του συνδικαλισμού, που κορυφώθηκε στην πιο πετυχημένη προσπάθεια της αμερικανικής εργατικής τάξης να οργανωθεί σε εθνική κλίμακα με την ίδρυση της Εθνικής Εργατικής Ένωσης στις 20/08/1866. Το σύνθημα των Αμερικανών ήταν “οργάνωση κατά του κεφαλαίου”. Η Εθνική Εργατική Ένωση μαχητικά προέβαλλε το αίτημα για το 8ωρο και την πρωτοποριακή διεκδίκηση “ίση πληρωμή για ίση εργασία” σε ό,τι αφορούσε στις εργάτριες.
Από το 1880 και ύστερα σημειώνονται οι πρώτες εκδηλώσεις του ιμπεριαλισμού, ταυτόχρονα η αστική επανάσταση απλώθηκε και στις υπόλοιπες φεουδαρχικές και μισοφεουδαρχικές χώρες. Το εργατικό κίνημα, όλη την προηγούμενη περίοδο (1764-1876), είχε καταχτήσει την κατάργηση του 16ωρου και του 14ωρου, το 8ωρο είχε γίνει παγκόσμιο σύνθημα ζύμωσης. Το δικαίωμα στην οργάνωση σε συνδικάτα είχε κατακτηθεί σε Βρετανία, Γαλλία και ΗΠΑ.
Στις 14/07/1889 ιδρύεται η Δεύτερη Διεθνής στο Παρίσι, η οποία, όπως και η πρώτη, αποτελούσε, από οργανωτική άποψη, ένα γενικό σώμα της εργατικής τάξης στο οποίο μπορούσαν να προσχωρήσουν όχι μόνο σοσιαλιστικά κόμματα αλλά επίσης και συνδικάτα και συνεργατικές. Η επικράτηση όμως των ρεφορμιστικών και ηττοπαθών αντιλήψεων στη Δεύτερη Διεθνή οδηγεί στη διάσπασή της. Ηγετικά συνδικαλιστικά στελέχη, κυρίως στην Αγγλία, ερμήνευαν το μαρξισμό με τέτοιο τρόπο ώστε τα συμφέροντα των εργαζομένων να υποτάσσονται στα συμφέροντα των εργοδοτών. Ο Λένιν αποχωρεί απ’ αυτή, την ίδια ώρα που οι σοσιαλιστές στηρίζουν τις αστικές τάξεις των χωρών τους που εξοπλίζονται με ξέφρενους ρυθμούς και προετοιμάζονται για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η δημιουργία της Τρίτης Διεθνούς ή Κόκκινη Διεθνής των Εργατικών Συνδικάτων, που ιδρύθηκε στη Μόσχα, 2-6 Μαρτίου 1919, μπόλιασε το εργατικό κίνημα με τις λενινιστικές αρχές και συνέδεσε την πορεία του εργατικού κινήματος με το μπολσεβικισμό και στη συνέχεια με το κομμουνιστικό κίνημα. Αντίθετα οι δυνάμεις που συντάχθηκαν με τη Δεύτερη Διεθνή είτε συνεργάσθηκαν με τις αστικές τάξεις των χωρών τους είτε υποτάχθηκαν στη ρεφορμιστική γραμμή δημιουργώντας ένα ρεύμα συμβιβασμού και ηττοπάθειας μέσα στις γραμμές του εργατικού κινήματος.
Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και οι καταστροφικές οικονομικές κρίσεις που προηγήθηκαν, έριξαν πολύ χαμηλά το βιοτικό επίπεδο των εργατών. Οι εξελίξεις επαναστατικοποιούν την εργατική τάξη που καταφέρνει να καταλάβει την εξουσία και να οικοδομήσει το σοσιαλισμό στο 1/3 του πλανήτη.
Η ακτινοβολία των καταχτήσεων της εργατικής τάξης στις σοσιαλιστικές χώρες επιδρά ώστε σε όλες τις χώρες να ξεσπάσουν αποφασιστικοί εργατικοί αγώνες, με αποτέλεσμα το 8ωρο να καθιερωθεί σχεδόν παντού, να νομιμοποιηθούν τα συνδικάτα στις περισσότερες χώρες του πλανήτη, να δημιουργηθούν συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, να καταπολεμηθεί ο αναλφαβητισμός και να εξασφαλιστεί μια στοιχειώδης εκπαίδευση, να κερδηθεί το δικαίωμα ψήφου και η αναγνώριση των δικαιωμάτων των γυναικών.
Ακόμα και σήμερα, όπου η εργατική τάξη δεν κατόρθωσε να παραμείνει στην εξουσία, οι παραπάνω καταχτήσεις παραμένουν, υπό αμφισβήτηση και υπό συνεχή αναίρεση βέβαια.
Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι αν και η πρόοδος του διεθνούς οργανωμένου εργατικού κινήματος φαινόταν ορισμένες φορές να είναι απελπιστικά αργή, όμως από ιστορική άποψη το κίνημα προχώρησε γρήγορα, ιδιαίτερα ισχύει αυτό για τα 50 χρόνια που ακολούθησαν μετά την ανάπτυξη του μονοπωλιακού καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού.
Διαπιστώνουμε ότι ο συνδικαλισμός αναπτύχθηκε παράλληλα με το καπιταλιστικό σύστημα και σαν κομμάτι αυτού του συστήματος δέχεται την επίδραση των νόμων της ταξικής πάλης, της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού και άλλων.
Το συνδικαλιστικό κίνημα όμως έχει και τους ιδιαίτερους, τους δικούς του νόμους ανάπτυξης.
Η ανάπτυξη του συνδικαλισμού δε γίνεται σε ευθεία ανοδική γραμμή αλλά με διακυμάνσεις, που τελικά διαμορφώνουν μακρόχρονα μια γενική πορεία προς τα πάνω.
Η διαδοχή περιόδων έντονης ανάπτυξης με περιόδους αργής πορείας, στασιμότητας ή υποχώρησης είναι ο γενικός νόμος προόδου του συνδικαλιστικού κινήματος, που επιβεβαιώνεται από την ιστορία του οργανωμένου εργατικού κινήματος όλων των καπιταλιστικών χωρών.
Σημειώνουμε όλα τα παραπάνω γιατί γνωρίζοντας την ιστορία βγάζουμε χρήσιμα συμπεράσματα για το σήμερα. Η συγκρότηση των εργατών σε συνδικάτα δεν ήταν και δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ωστόσο ο «κρατικός συνδικαλισμός», ο «κυβερνητικός συνδικαλισμός», ο «εργοδοτικός συνδικαλισμός», ο «συνδικαλισμός της ταξικής συνεργασίας», που γνωρίζουμε ως προσπάθειες ελέγχου, αποδυνάμωσης του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος και αφομοίωσης των εργατών, δεν ήταν πάντα αυτοί που κυριαρχούσαν και καθόριζαν τις συνδικαλιστικές εξελίξεις στο εργατικό κίνημα. Όταν ενισχυόταν η αριστερή ταξική πτέρυγα στο συνδικαλιστικό κίνημα αυτό σημείωνε πρόοδο και πρόβαλλε αποτελεσματική αντίσταση στο κεφάλαιο και στην εργοδοτική εκμετάλλευση και πετύχαινε κατακτήσεις.
Χιλιάδες κομμουνιστές-συνδικαλιστές, ταξικοί συνδικαλιστές έδωσαν τη ζωή τους, σύρθηκαν σε φυλακές, εξορίες και βασανίστηκαν γιατί με τη γραμμή της ταξικής πάλης πάλεψαν με αυτοθυσία για τα εργατικά δικαιώματα και στήριξαν με συνέπεια τα συμφέροντα της εργατικής τάξης.
Η ανάπτυξη του συνδικαλιστικού κινήματος σε παγκόσμιο επίπεδο υπήρξε καρπός της πολύχρονης σκληρής πάλης όλων αυτών των αγωνιστών της εργατικής τάξης.
Πηγή: Λαϊκός Δρόμος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου