Αμερικανο-κινεζικός ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός στη Σινική Θάλασσα, τη Ν.Α. Ασία και τα νησιά του Ειρηνικού

 

Όλα τα ιμπεριαλιστικά επιτελεία έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού αφού εκεί έχει μετατοπιστεί ο «άξονας ισχύος». Με τις ΗΠΑ και Κίνα να ερίζουν για την παγκόσμια ηγεμονία τον 21ο αιώνα, συνεχείς είναι οι πολιτικοστρατιωτικές κινήσεις και οι διαγκωνισμοί, για τη διαμόρφωση συμμαχιών και σφαιρών επιρροής.

Αυτό πιστοποίησε η έντονη κινητικότητα και παρουσία των επιτελείων των δύο ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή, τις προηγούμενες μέρες. Τον χορό άνοιξε η περιοδεία του Αμερικανού προέδρου Τζ. Μπάιντεν σε Σεούλ και Τόκιο, από τις 20 έως τις 24 Μαΐου, όπου και συμμετείχε στη Σύνοδο Κορυφής του σχήματος Quad (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Αυστραλία και Ινδία).
Οι ΗΠΑ που νοιώθουν την «καυτή ανάσα» της Κίνας, επιδιώκουν να περιορίσουν την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική επέκτασή της. Έχουν επιδοθεί σε έναν «αγώνα δρόμου» για να καλύψουν τα κενά που άφησε η πολιτική Τραμπ αλλά και η γενικότερη εξασθένιση της ισχύος τους και τα οποία εκμεταλλεύτηκε το Πεκίνο.

Χαρακτηριστική της βαρύτητας, για τον σκοπό αυτό, που έχει δώσει ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός είναι η τοποθέτηση του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Αντ. Μπλίνκεν, στην ομιλία του για την «Προσέγγιση της αμερικανικής κυβέρνησης στην Κίνα» που έγινε στις 26/5/2022. Παρά τη συσσώρευση χιλιάδων Αμερικανών στρατιωτών στην Ευρώπη (πάνω από 100 χιλιάδες) και την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης Δύσης – Ρωσίας, δήλωσε πως: «Ακόμα και καθώς ο πόλεμος του προέδρου Πούτιν συνεχίζεται, θα παραμείνουμε συγκεντρωμένοι στην πιο σοβαρή μακροπρόθεσμη πρόκληση για τη διεθνή τάξη – και αυτή τίθεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας».

Επίσης τόνισε πως η Κίνα «είναι η μόνη χώρα που έχει και την πρόθεση να αναμορφώσει τη διεθνή τάξη αλλά και, αυξανόμενα, την οικονομική, διπλωματική, στρατιωτική και τεχνολογική δύναμη να το πράξει» και γι’ αυτό «εμείς θα διαμορφώσουμε το στρατηγικό περιβάλλον γύρω από το Πεκίνο για να αναπτύξουμε το δικό μας όραμα», συμπλήρωσε.
Για τη διαμόρφωση αυτού του «στρατηγικού περιβάλλοντος» γύρω από το Πεκίνο, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός εντείνει τη στρατιωτική παρουσία του στη Νότια Κινεζική Θάλασσα και τα στενά της Ταϊβάν. Παράλληλα διαμορφώνει αντικινεζικά σχήματα όπως η AUKUS, με Μεγάλη Βρετανία και Αυστραλία και το Quad, στο οποίο θέλει να εντάξει και τη Νότιο Κορέα, η οποία προς ώρας διστάζει να συμμετάσχει.
Σε μια προσπάθεια να απαντήσει στις επενδυτικές και οικονομικές κινήσεις της Κίνας, όπως η πρωτοβουλία BRI (Belt and Road Initiative) και η Περιφερειακή Ολοκληρωμένη Οικονομική Εταιρική Σχέση (RCEP), οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ανακοίνωσαν τη δημιουργία του «Οικονομικού Πλαισίου για τον Ινδο-Ειρηνικό» (Indo-Pacific Economic Framework-IPEF). Επίσης ανακοινώθηκε η διεύρυνση αντίστοιχων δράσεων του σχήματος Quad, το οποίο δεσμεύτηκε να διαθέσει πάνω από 50 δισ. δολάρια μέσα στην επόμενη πενταετία για επενδύσεις σε υποδομές της περιοχής.

Στην IPEF συμμετέχουν 14 χώρες. Οι τέσσερις του Quad, εφτά χώρες του ASEAN (Μπρουνέι, Ινδονησία, Μαλαισία, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Βιετνάμ), καθώς επίσης η Νότια Κορέα και η Νέα Ζηλανδία. Σχεδόν όλες οι χώρες αυτές (εκτός Ινδίας και ΗΠΑ) συμμετέχουν και στην «κινέζικη» RCEP.
Δέκατο τέταρτο «ιδρυτικό μέλος» του σχήματος έγιναν τα νησιά Φίτζι, λίγο πριν τα επισκεφτεί ο Κινέζος ΥΠΕΞ στο πλαίσιο της 2ης Συνόδου ΥΠΕΞ Κίνας-Νησιών Ειρηνικού.

Μετά τη συμφωνία της Κίνας με τα Νησιά Σολομώντα, που θορύβησε Ουάσιγκτον και Καμπέρα, η περιοχή του Νότιου και Κεντρικού Ειρηνικού εξελίσσεται σε ένα νέο πεδίο έντονης ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης.
Τέτοιο είναι και παραμένει η Ταϊβάν η οποία χρησιμοποιείται από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό ως βασικός μοχλός πίεσης της Κίνας. Με το θέμα της «ανεξαρτησίας» του νησιού να αποτελεί κόκκινο πανί για το Πεκίνο, οι πρόσφατες δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου ότι θα το στηρίξουν στρατιωτικά σε περίπτωση επέμβασης της Κίνας έριξαν νέο «λάδι στη φωτιά» των ανταγωνισμών. Η Κίνα που θεωρεί την Ταϊβάν κινεζική επαρχία απάντησε με μια σειρά στρατιωτικών ασκήσεων τις οποίες το Πεκίνο περιέγραψε ως «σοβαρή προειδοποίηση εναντίον της πρόσφατης συμπαιγνίας ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ταϊβάν».

Δεν πρέπει επίσης να περάσει απαρατήρητη η «απάντηση» που έδωσε η Κίνα, σε συνεργασία με τη Ρωσία, στην επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στην Ιαπωνία. Την ώρα που οι ηγέτες των τεσσάρων χωρών, συμμετείχαν στη Σύνοδο Κορυφής του Quad στο Τόκιο, κινεζικά και ρωσικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα προχώρησαν σε κοινή περιπολία πάνω από τη Θάλασσα της Ιαπωνίας και την Ανατολική Κινεζική Θάλασσα, στέλνοντας σαφή μηνύματα.
Κατά την επίσκεψη Μπάιντεν στη Σεούλ ανακοινώθηκε ακόμη η ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Κορεατική χερσόνησο. Ο νέος πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Γιούν Σουκ Γεόλ, ο οποίος είχε επικρίνει τον προκάτοχό του για υποχωρητικότητα ως προς τη Βόρεια Κορέα, ανακοίνωσε ότι θα αναπτυχθούν αμερικανικά «στρατηγικά μέσα» στη χώρα του. Αυτά θα περιλαμβάνουν «μαχητικά αεροσκάφη και πυραύλους, αντίθετα με το παρελθόν, όταν σκεφτόμασταν μόνο μια πυρηνική ομπρέλα για την αποτροπή», συμπλήρωσε. Μένει να φανεί αν η πρόσφατη εκλογή νέας ηγεσίας στη Σεούλ θα σηματοδοτήσει ενεργότερη εμπλοκή στα αμερικανόπνευστα αντικινεζικά σχέδια στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού.

Το «Κοινό Αναπτυξιακό Όραμα» Κίνας-Νότιου Ειρηνικού

Στην επίσκεψη Μπάιντεν, το Πεκίνο απάντησε με έναν διπλωματικό μαραθώνιο του Κινέζου ΥΠΕΞ Γουάνγκ Γι σε κράτη του Νότιου Ειρηνικού. Μια μέρα μετά το τέλος της επίσκεψης του Αμερικανού προέδρου και ως τις 4 Ιούνη, ο Γι ξεκίνησε πολυήμερη περιοδεία με επισκέψεις σε Νήσους Κιριμπάτι, Νήσους Σολομώντα, Σαμόα, Φίτζι, Τόγκα, Βανουάτου, Παπούα Νέα Γουινέα και Ανατολικό Τιμόρ. Επίσης το πρόγραμμά του περιλάμβανε διαδικτυακές επαφές με τις ηγεσίες Μικρονησίας, νήσων Κουκ και νήσων Νιούε, ενώ συμπροέδρευσε στη 2η συνάντηση των ΥΠΕΞ Κίνας – Νήσων Ειρηνικού, στα νησιά Φίτζι.

Σκοπός των επαφών του Κινέζου διπλωμάτη είναι να προωθήσει το λεγόμενο ως «Κοινό Αναπτυξιακό Όραμα», που προτείνει η Κίνα στις χώρες της περιοχής. Πρόκειται για μια συμφωνία εμπορίου και ασφάλειας που σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες θα αφορά 10 νησιωτικές χώρες του Νότιου Ειρηνικού. Εκτός από την προοπτική συμφωνίας «ελευθέρου» εμπορίου, θα περιλαμβάνει τη «συμβολή» της Κίνας στην εκπαίδευση δυνάμεων ασφαλείας αυτών των χωρών, στην οργάνωση της κυβερνοασφάλειας και στη θαλάσσια χαρτογράφηση. Η ενδεχόμενη ολοκλήρωση του εγχειρήματος θα αποτελέσει σημαντική επιτυχία για την κινεζική διπλωματία, αφού θα επεκτείνει την σφαίρα επιρροής του Πεκίνου σε μια κρίσιμη, γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά, περιοχή του πλανήτη.
Τα σχέδιά αυτά του Πεκίνου είναι σίγουρο ότι συναντούν την αντίδραση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην περιοχή, ιδιαίτερα της Αυστραλίας, αφού δεν θέλουν να επαναληφθεί κάτι αντίστοιχο με τα νησιά Σολομώντα.

Ο νέος πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Αντ. Αλμπανέζι, δήλωσε ότι η Κίνα «επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της στην περιοχή του κόσμου όπου η Αυστραλία υπήρξε προνομιακός εταίρος στον τομέα της ασφάλειας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Η ένταξη των νησιών Φίτζι στην «αμερικανική» IPEF αλλά και οι «ανησυχίες» που εξέφρασαν κάποιοι ηγέτες των χωρών που συμμετείχαν στη σύνοδο, για επέκταση της Κίνας στον Νότιο Ειρηνικό, επέτρεψαν σε δυτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης (Reuters, Bloomberg, Associated Press) να κάνουν λόγο για αποτυχία του ταξιδιού του Κινέζου ΥΠΕΞ. Αποστάσεις από την κινεζική πρωτοβουλία κράτησε ο Πρόεδρος των Ομόσπονδων Πολιτειών Μικρονησίας, που διατηρούν «ειδική σύνδεση» με τις ΗΠΑ καθώς και ο Πρόεδρος του Αρχιπελάγους Παλάου.
Απ’ την άλλη, κινεζικά μέσα χαρακτήρισαν ως ανακριβείς αυτούς τους ισχυρισμούς. Ανέφεραν ότι μια τέτοια συμφωνία απαιτεί χρονοβόρες διαπραγματεύσεις με «επαγγελματισμό και σεβασμό», σε αντίθεση με το πώς έχουν «συνηθίσει» να διαπραγματεύονται οι ΗΠΑ. Κατηγόρησαν τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό ότι επιβάλλει με την ισχύ του τους όρους των συμφωνιών που υπογράφει και έχει νοοτροπία μηδενικού αθροίσματος. Σε αντιπαραβολή ξεδίπλωσαν το κυρίαρχο αφήγημα του κινέζικου ιμπεριαλισμού, ο οποίος επιδιώκει να εμφανίζεται ως μια δύναμη που «σέβεται πραγματικά τις επιλογές άλλων χωρών όσον αφορά τις δικές τους αναπτυξιακές πορείες και εργάζεται για την εύρεση τομέων κοινών συμφερόντων που επικεντρώνονται στη win-win συνεργασία» (Global Times).

 πηγή: Λαϊκός Δρόμος