Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΡΟΥΜΕΛΗ 1942-1944 (ΦΘΙΩΤΙΔΟ-ΦΩΚΙΔΑ & ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ)

Την έρευνα αυτή μας την έστειλε ένας φίλος και αναγνωστης του blog και την δημοσιεύουμε.

Το μικρό αυτό αφιέρωμα στη δράση του ΕΛΑΣ στην κεντρική Ρούμελη (η αναδρομή περιορίζεται στην περιοχή Φθιώτιδος-Φωκίδος και Ευρυτανίας) αποτελεί έναν ελάχιστο φόρο τιμής στους ανθρώπους αυτούς που αγωνίστηκαν πριν 70 χρόνια απέναντι στις δυνάμεις του άξονα που ως τότε φάνταζαν αήττητες, συνεχίζοντας την εποποιϊα της Πίνδου, της Αλβανίας, των Οχυρών και της Κρήτης, διεξάγοντας για πάνω από δύο συνεχή χρόνια μια άνιση πολεμική αναμέτρηση απέναντι σ’ ένα πανίσχυρο στρατό όπως ο Γερμανικός.

Οι πληθυσμοί των χωριών του ορεινού όγκου της κεντρικής Ρούμελης που σε συντριπτικό ποσοστό επάνδρωσαν τα αντάρτικα σώματα από την άνοιξη του 1942, ρίχτηκαν στον απελευθερωτικό αγώνα, αναβιώνοντας την επαναστατική παράδοση της κλεφτουριάς του 1821 και αποτέλεσαν τη βάση της εθνικής αντίστασης στην περιοχή μας αλλά και την πρωτοπορία σε όλη την Ελλάδα. Ο αγώνας τους δυστυχώς κατασυκοφαντήθηκε, κυνηγήθηκε, ποινικοποιήθηκε για δεκαετίες και αποκαταστάθηκε μόλις πολύ πρόσφατα.

Το αφιέρωμα αποτελεί όμως και προσωπικό φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης στον οργανωτή του ΕΛΑΣ, την ψυχή του αντάρτικου, στον συμπολίτη μας πρωτοκαπετάνιο Άρη Βελουχιώτη που χωρίς αυτόν ο ένοπλος αγώνας δεν θα είχε λάβει αυτές τις πρωτόγνωρες επικές διαστάσεις.

1. Σύντομο Χρονολόγιο

27/9/1941 ίδρυση του ΕΑΜ

1/11/1941 ο Θανάσης Κλάρας (Άρης Βελουχιώτης) ξεκινά για τη Λαμία με στόχο τη δημιουργία αντάρτικου

25/12/1941 ο Άρης επιλέγει την Σπερχειάδα ως βάση των σχεδίων του για τη δημιουργία του ΕΛΑΣ

2/1/1942 έκθεση του Άρη προς Κ.Ε Κ.Κ.Ε όπου προτείνει τη Στερεά ως βάση δημιουργίας του αντάρτικου

14/5/1942 σύσκεψη στελεχών Κ.Κ.Ε Φθιωτιδο-Φωκίδας-Ευρυτανίας υπό τον Άρη για σύσταση ενόπλων ομάδων στη Ρούμελη

22/5/1942 σύσκεψη στην καλύβα Στεφανή στη Σπερχειάδα στην οποία συμμετέχουν ο Άρης και άλλα 8 στελέχη

7/6/1942 πρώτη εμφάνιση ενόπλων ανταρτών υπό τον Άρη στη Δομνίστα Ευρυτανίας

1/10/1942 8 Άγγλοι σαμποτέρ (επικεφαλής οι Εντυ Μάγιερς και Κρις Γουντχάουζ) πέφτουν στη Γκιώνα για την επιχείρηση ανατίναξης του Γοργοποτάμου. Εντοπίζονται από δυνάμεις του ΕΛΑΣ (Καραλίβανος)

28/10/1942 άλλοι 4 Άγγλοι σαμποτέρ πέφτουν κατά λάθος κοντά στο Κρίκελο Ευρυτανίας. Εντοπίζονται από δυνάμεις του ΕΛΑΣ (Νικηφόρος) και πάνε στη Γκιώνα στη σπηλιά του Μάγερς

1/11/1942 απόφαση Μάγερς να έρθει σε επαφή με το Ν.Ζέρβα μέσω Κρις

11/11/1942 συνάντηση Ν.Ζέρβα-Κρις και μετακίνηση 60 ανταρτών ΕΔΕΣ από Βάλτο προς Ευρυτανία

14/11/1942 συνάντηση Άρη-Ζέρβα-Κρις στη Βίνιανη

17/11/1942 επιστροφή Κρις στη σπηλιά του Μάγερς στη Γκιώνα

20/11/1942 σύσκεψη στο Μαυρολιθάρι (Άρη-Ζέρβα-Μάγερς) και σχεδιασμός για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου

25/11/1942 ανατίναξη γέφυρας Γοργοποτάμου

8/12/1942 επιστροφή Ζερβα-Άγγλων στην Ήπειρο

1/4/1943 Άρης και Μάγερς πάνε στην Κολοκυθιά όπου βρίσκεται ο Στέφανος Σαράφης αιχμάλωτος από τον ΕΛΑΣ

21/4/1943 ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης ορίζεται ως στρατιωτικός αρχηγός του ΕΛΑΣ

19/5/1943 ίδρυση Γενικου Στρατηγείου του ΕΛΑΣ στο Περτούλι Τρικάλων.

19/6/1943 ο Άρης στέλνει τον Παντελή Λιάσκα (Πελοπίδα) και τον Γιάννη Μιχαλόπουλο (Ωρίωνα) με 62 ΕΛΑΣίτες

στην Πελοπόννησο για ενίσχυση του εκεί αντάρτικου

23/6/1943 Συνέδριο Πανγκληρικής Ένωσης στη Σπερχειάδα

7/8/1943 Σύσκεψη στο Γαρδίκι Ομιλαίων 350 αντιπροσώπων Λαϊκών Διοικητικών Επιτρόπων Φθιώτιδας / Φωκίδας / Ευρυτανίας όπου συντάσσεται και ο Κώδικας Αυτοδιοίκησης και Λαϊκής Δικαιοσύνης για τη Στερεά

10/9/1943 Ο Σιάντος ανεβαινει στο βουνό

9/10/1943 Ο Σιάντος στο Καρπενησι

25/10/1943 το ΓΣ ΕΛΑΣ εγκαθισταται στο Κερασοχώρι Ευρυτανίας

28/2/1944 Διασπαστική διακήρυξη 68 αξιωματικών του 5/42^ο ΕΚΚΑ (Καπετσώνης-Δεδούσης) εναντίον Ψαρρού. Απαίτηση να τεθεί η ΕΚΚΑ υπό το Στρατηγείο Μ.Ανατολής-κυβέρνηση Τσουδερού-βασιλιά

10/3/1944 ίδρυση ΠΕΕΑ (Βίνιανη) πρόεδρος Ευριπίδης Μπακιρτζης (μέλη Σιάντος-Τσιριμώκος-Μάντακας-Γαβριηλίδης). Κατάργηση ΚΕ ΕΛΑΣ

4/4/1944 ο υποδιοικητής του 5/42^ο συντάγματος ΕΚΚΑ Λαγγουράνης προσχωρεί στον ΕΛΑΣ

14/4/1944 Τελεσίγραφο ΓΣ ΕΛΑΣ (μέσω 5ης ταξιαρχίας) στον Ψαρρό για αφοπλισμό και παράδοση 5/42^ο ΕΚΚΑ στον ΕΛΑΣ και παράδοση Καπετσώνη-Δεδούση

15/4/1944 Απάντηση Ψαρρού στο ΓΣ ΕΛΑΣ (μέσω 5ης ταξιαρχίας) για προσχώρηση 5/42^ο ΕΚΚΑ στην ΠΕΕΑ

16/4/1944 επιστολή Ψαρρού στην ΕΚΚΑ Αθηνών για αντίσταση σε επίθεση του ΕΛΑΣ.

17/4/1944 διάλυση ΕΚΚΑ από ΕΛΑΣ. Αιχμαλωσία και δολοφονία του Ψαρρού. Φευγει από Αλμυρο η αντιπροσωπεία ΠΕΕΑ-ΕΑΜ-ΚΚΕ για συνομιλίες στο Καϊρο

22/4/1944 Ο Άρης φτάνει στην Πελοπόννησο (Αίγιο) για αναδιοργάνωση του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου

26/4/1944 γίνεται πρωθυπουργος ο Γ.Παπανδρεου

29/4/1944 διεύρυνση ΠΕΕΑ (πρόεδρος: Σβώλος αντιπρόεδρος: Μπακιρτζής μέλη: Σιάντος, Τσιριμώκος, Γαβριηλίδης, Μάντακας, Γεωργαλάς, Ασκούτσης, Χατζήμπεης, Κόκκαλης, Αγγελόπουλος)

30/4/1944 εκλογές Εθνικού Συμβουλίου στην Ελεύθερη Ελλάδα. Ψηφίζουν 1.800.000 άνδρες και γυναίκες ανω των 17 ετών, για 184 εθνοσυμβούλους

14/5/1944 Έναρξη συνέλευσης Εθνικού Συμβουλίου έως 28/5/44 (Κορυσχάδες). Πρόεδρος Νεόκοσμος Γρηγοριάδης

17/5/1944 έναρξη εργασιών συνεδρίου Λιβάνου.

20/5/1944 λήξη εργασιών συνεδρίου Λιβάνου. Υπογραφή κοινής Δήλωσης (Σύμφωνο Λιβάνου)

27/5/1944 Διεύρυνση κυβέρνησης Παπανδρέου με 6 υπουργούς από το ΕΑΜ. Ψήφισμα Εθνικού Συμβουλίου στις Κορυσχάδες

29/5/1944 επιστροφή Σαράφη στη Νεραϊδα από Λίβανο για οδηγίες

30/5/1944 ο Σαράφης φτάνει στη Βίνιανη στην έδρα της ΠΕΕΑ

31/5/1944 ο Σαράφης φτάνει στο Κερασοχώρι στην έδρα ΓΣ ΕΛΑΣ

29/7/1944 η ΠΕΕΑ ζητά την αντικατάσταση του Γ.Παπανδρεόυ από την πρωθυπουργία

17/8/1944 αλλαγή στάσης της ΠΕΕΑ και αποδοχή της συμμετοχής ΕΑΜ σε Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Γ.Παπανδρέου

24/8/1944 αναχώρηση υπουργών ΕΑΜ για Καϊρο (Ασκούτσης, Σβώλος, Αγγελόπουλος, Πορφυρογένης, Τσιριμώκος, Ζέβγος).

2/9/1944 ορκομωσία Υπουργών του ΕΑΜ στην κυβέρνηση Γ.Παπανδρέου

26/9/1944 συμφωνία Καζέρτας: ορίζεται ο Σκόμπυ στρατιωτικός διοικητής Ελλάδος (αρχιστράτηγος) και ότι ο ΕΛΑΣ θα μείνει εκτός Αττικής-Πελοποννήσου

12/10/1944 αποχώρηση Γερμανών από Αθήνα

14/10/1944 Ο Άρης φτάνει στην Άμφισσα μέσω Ιτέας από Πελοπόννησο

18/10/1944 οι Γερμανοί φεύγουν από Λαμία. Είσοδος ΕΛΑΣ

20/10/1944 είσοδος Άρη στη Λαμία

29/10/1944 λόγος του Άρη στη Λαμία

2. Οι σημαντικότερες μάχες του ΕΛΑΣ με τους κατακτητές και οι απώλειες

1942

9/9/1942 Στη Ρεκα (Σεγδιτσα) Γκιώνας σύγκρουση με Ιταλούς (23 νεκροί και 13 αιχμάλωτοι που εκτελέστηκαν)

15/9/1942 αφοπλίζεται από τον Άρη ο Σταθμός Χωροφυλακής Πανουργια Φωκίδος (40 αφοπλισθέντες)

26/9/1942 αφοπλίζεται από τον Άρη ο Σταθμός Χωροφυλακής Υπάτης (13 Χωροφύλακες αιχμάλωτοι)

1/10/1942 αφοπλισμός Χωροφυλακής Δομοκού

29/10/1942 μάχη στο Κρίκελλο Ευρυτανίας εναντίον Ιταλών που ψάχνουν Άγγλους σαμποτερ (ν.8 αιχμ.18)

25/11/1942 ανατίναξη γέφυρας Γοργοποτάμου από 150 αντάρτες ΕΛΑΣ, 60 ΕΔΕΣ και 12 Άγγλοι σαμποτέρ.

Η ιταλική φρουρά 110 άνδρες: από αυτούς 30 στο βόρειο βάθρο και 80 στο νότιο)

Στην επίθεση συμμετείχαν 60 ΕΛΑΣ στο νότιο βάθρο (Κωστουλας), άλλοι 45 ΕΔΕΣ στο βόρειο βάθρο, 15 ΕΛΑΣ στα βόρεια γέφυρας (Μπεκιος και 1 Άγγλος) 15 ΕΛΑΣ νότια γέφυρας (Διαμαντής και 2 Άγγλοι) 15 ΕΛΑΣ και 8 ΕΔΕΣ στην ξύλινη γέφυρα Σπερχειού (Σκαρμούτσος) και εφεδρεία 30 ΕΛΑΣ (Νικηφόρος).

Στη ΓΕΦΥΡΑ: 9 Άγγλοι και 8 ΕΛΑΣ/4 ΕΔΕΣ (απώλειες Ιταλοί 7 νεκροί 2 αιχμάλωτοι)

30/11/1942 μάχη στην Οβριακή με Ιταλούς (4 νεκροί)

5/12/1942 μάχη στη Χρύσω Ευρυτανίας με Ιταλούς (6 νεκροί)

18/12/1942 μάχη στο Μικρό Χωριό Ευρυτανίας με Ιταλούς (70 νεκροί)

Τέλη Δεκεμβρίου 1942 οι Ιταλοί αποσύρουν τη Χωροφυλακή από Γαλαξίδι, Καρπενήσι, Λιδορίκι

1943

Ιανουάριος 1943 αφοπλισμός Χωροφυλακής Μακρακώμης

2/3/1943 διάλυση ομάδας Κωστόπουλου-Κωστορρίζου. Σύλληψη Σαράφη

5/3/1943 απελευθέρωση 60-200 κρατουμένων από τις ιταλικές φυλακές στη Λειβαδιά από καπεταν Νικηφόρο

14/3/1943 εκτέλεση Κωστορρίζου στην Άνω Καλλιθέα

17/3/1943 αφοπλισμός Σταθμού Χωροφυλακής Ευπαλίου Δωρίδος (11 αφοπλισθέντες)

27/3/1943 επίθεση στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Καϊτσας (8 Γερμανοί αιχμάλωτοι)

28/3/1943 επιθέσεις σε Γερμανικές μονάδες μηχανικού σε Πλατύστομο-Γοργοπόταμος (αιχμάλωτοι 27)

31/3/1943 κατάργηση Χωροφυλακής Αμφίκλειας

5/4/1943 έναρξη εκκαθαριστικών επιχειρήσεων από 21ο Σύνταγμα Κυνηγών Αεροπορίας και 3 λόχους Ιταλών εκατέρωθεν Σιδηροδρομικής γραμμής Λαμίας-Δομοκού [Κούρνοβο-Πλατύστομο-Γραμμένη-Καστρί-Μακρακώμη-Σπερχειάδα]

8/4/1943 επίθεση (Νικηφόρος-Διαμαντής) στην Αγία ΕυΘυμία Φωκίδος σε ιταλική φάλαγγα (νεκροί 70 αιχμ.40)

9/4/1943 εκτέλεση στην Κολοκυθιά Σπερχειάδος 35 Γερμανών αιχμαλώτων από 27-28/3/43)

9/4/1943 επιδρομή Γερμανών εναντίον Σπερχειάδας-Μακρακώμης

13/4/1943 λήξη εκκαθαριστικών επιχειρήσεων εκατέρωθεν Σιδηροδρομικής γραμμής Λαμίας-Δομοκού

13/4/1943 επίθεση (Νικηφόρος-Διαμαντής) στη Γερμανική φρουρά Σ.Σ Αμφίκλειας. Καταστροφή 11 ατμομηχανών/110 βαγονιών (ν.25 αιχμ.5)

28/4/1943 απελευθερωση Καρπενησιου από ΕΛΑΣ-αποχώρηση Ιταλών

12/5/1943 1η διαλυση ΕΚΚΑ από ΕΛΑΣ στη Στρωμη Γκιωνας. Ο Ψαρρος στέλνεται στο Γ.Σ

15/5/1943 ο Ψαρρός απελευθερώνεται από τον ΕΛΑΣ

26/5/1943 στη Γραβιά στο 51ο χλμ επίθεση σε ιταλικό τάγμα που κινείται προς Άμφισσα (ν.130)

29/5/1943 2η διάλυση ΕΚΚΑ από ΕΛΑΣ (Ταράτσα Γκιώνας 22/6/43) 50 αιχμάλωτοι. Επιχειρήσεις εως 24/6/43)

1/6/1943 ανατίναξη τραίνου (από ομάδα 250 ΕΛΑΣ αρχηγείου Δομοκού) στη σήραγγα Κουρνόβου (ν. 250-580 Ιταλοί και 60 Έλληνες όμηροι σε κλούβα)

3/6/1943 μάχη Παύλιανης (περιοχή Παύλιανη-Δυο Βουνά-Κουκουβίστα-Μαυρολιθάρι- 51^ο χλμ-Σκλήθρο-Μόρνος) από 250 ΕΛΑΣ ενάντια σε Ιταλικό τάγμα (ν.6 ΕΛΑΣ και Ιταλοί ν.30-83 και 23 αιχμάλωτοι)

21/6/1943 ανατίναξη γέφυρας Ασωπού από Άγγλους σαμποτέρ

30/6/1943 κατάργηση Χωροφυλακής Υπάτης

5/7/1943 ανατίναξη τραίνου στο Δερελί/Περιβόλι Δομοκού (καπεταν Αίας)

12/7/1943 ανατίναξη τραίνου στη γραμμή Λαμίας-Δομοκού

12/8/1943 νυχτερινή επίθεση από 600 ΕΛΑΣίτες (καπεταν Αίας-Σωτήρης Μπεγνής) σε τάγμα ιταλικής φρουράς Αλμυρού

31/8/1943 μάχη στα Τοπόλια Άμφισσας με Γερμανούς (ΙΙ/18 Σύνταγμα Ορεινών Κυνηγών)

9/9/1943 αφοπλισμός Ιταλικής φρουράς στη Λάρυμνα (Δ.Καραλίβανος)(αιχμάλωτοι 170 Ιταλοί)

10/9/1943 επίθεση στην Αράχωβα (400 ΕΛΑΣ-Νικηφόρος) για αφοπλισμό του εκεί Ιταλικού τάγματος (700).

Από Δελφούς φάλαγγα (140) Γερμανών του ΙΙ/18^ο Συντάγματος Κυνηγών κινήθηκε προς Αράχωβα. Απόκρουση Γερμανών στην 1η επίθεση (ΕΛΑΣ ν.11 τραυματίες 17 και Γερμανοί ν.105 αιχμ 10)

11/9/1943 αφοπλισμός ιταλικού τάγματος Αράχωβας (700 αφοπλισθέντες).

Οι Γερμανοί απο Λειβαδιά και Δελφούς (Ι/18ο σύνταγμα Ορεινών Κυνηγών και μονάδες 4ης μερ. SS κάνουν 2η επίθεση στην Αράχωβα. Απώθηση ανταρτών

12/9/1943 αφοπλισμός Ιταλικού τάγματος Αιδηψού από ΕΛΑΝ Μαλιακού (850 αφοπλισθέντες)

20/9/1943 επίθεση Γερμανών στο Μώλο Λαμίας εναντίον τμήματος ΕΛΑΣ

21/9/1943 Θερμοπύλες: επίθεση 150 ΕΛΑΣ (Δ.Καραλίβανος) στις Θερμοπύλες εναντίον 300 Γερμανών της 4ης μεραρχίας SS που κινούνται προς Μώλο (θα αυξηθούν σε 750)

28/9/1943 επίθεση Γερμανών από Λαμία προς Μώλο. Μάχη στις Θερμοπύλες (1η) – απώθηση Γερμανών

29/9/1943 επίθεση Γερμανών (500) από Λαμία προς Μώλο. Μάχη στις Θερμοπύλες (2η)- απώθηση Γερμανών

6/10/1943 Γερμανοί (300) από Λαμία προς Μάκρη-Μακρακώμη. Απώθηση από ΕΛΑΣ. Πυρπόληση Μάκρης, υποχώρηση Γερμανών προς Λιανοκλάδι. Επίθεση στον Επτάλοφο (Αγόριανη) Παρνασσού (ν.7 Γερμανοί)

9-19/10/43 έναρξη συγκρούσεων ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ. Ο ΕΔΕΣ εκδιώκεται από Στερεά

12/10/1943 απελευθέρωση Άμφισσας-Λιδωρικίου-Ιτέας από ΕΛΑΣ-αποχώρηση Γερμανών

27/10/1943 επίθεση στην Αράχωβα (ν.6 Γερμανοί)

29/10/1943 Μετά τις Γερμανικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις ("Puma" 29/10-3/11/43) στην Πίνδο προς Περτούλι το Γενικό Στρατηγείο υποχωρεί προς Καρπενήσι-Κορυσχάδες (24/10-1/11)

6/11/1943 έναρξη εκκαθαριστικής επιχείρησης "Hubertus" με κίνηση (600 Γερμανοί) της 104ης μεραρχιας Ορεινών Κυνηγών από Αγρίνιο προς Καρπενήσι (κατάληψή και πυρπόλησή του στις 7/11/1943) και το 8ο Σύνταγμα ΤΘ SS (1.500) από Λαμία προς Καρπενήσι

13/11/1943 λήξη εκκαθαριστικής επιχείρησης "Hubertus". Αποχώρηση Γερμανών από Ευρυτανία προς Αγρίνιο και Λάμια. Ανακατάληψη Καρπενησίου από ΕΛΑΣ (σύμφωνα με τα Γερμανικά αρχεία ο ΕΛΑΣ ειχε ν.165 αιχμ.61 και οι Γερμανοί ν.8 και τρ.14)

16-18/11/1943 μάχες στο ύψος της Μάκρης-Μακρακώμης και απώθηση Γερμανών (ν.16 Γερμανοί αιχμ 6 Ιταλοί)

Δεκέμβριος 1943 εκκαθαριστικές επιχειρήσεις Γερμανών (18ο Σύνταγμα Ορεινών Κυνηγών Αστυνομίας και 2ο Σύνταγμα Brandenburg εναντίον ΕΛΑΣ Παρνασσίδος (Σκλήθρο-Καλοσκοπή-Οινοχώρι-Παύλιανη-Μαυρολιθάρι)

1944

2/1/1944 επίθεση στην Αράχωβα (ν.6 Γερμανοί)

5/1/1944 στην Αγία Τριάδα (Καλοσκοπή-Μαυρολιθάρι) λόχος του τάγματος Παρνασσίδος έπεσε σε ενέδρα του 2ου συντάγματος Brandenburg (ν. 33 ΕΛΑΣ)

11/1/1944 ανακατάληψη Ιτέας από Γερμανούς. Επίθεση 5/42ο σύνταγμα ΕΛΑΣ μαζί με ΕΚΚΑ (Ψαρρός) κατά Γερμανικής φάλαγγας στην οδό Γραβιάς-Άμφισσας (Αμπέλια).

1/2/1944 Γερμανοί από Λαμία (2.500) ανακαταλαμβάνουν την Άμφισσα. Μάχες 5/42ο ΕΛΑΣ και ΕΚΚΑ  εναντίον Γερμανών στα Αμπέλια Γραβιάς και Ελαιώνα Άμφισσας. Άλλες μονάδες Γερμανών από Λειβαδιά κινούνται προς Δελφούς-Άμφισσα. Υποχώρηση ΕΛΑΣ προς Καρούτες Λιδωρικίου μαζί με ΕΚΚΑ

25/2/1944 μάχη στο Ζηλευτό με Γερμανούς

8/4/1944 επίθεση ΕΛΑΝ σε Γερμανικό περιπολικό σκάφος στον Άγιο Κωνσταντίνο (ΕΛΑΝ ν.2)

17/4/1944 επίθεση ΕΛΑΣ (1.400) στη Γκιώνα και 3η διάλυση ΕΚΚΑ (450): 303 νεκροί (ΕΚΚΑ). Διάλυση 5/42 ΕΚΚΑ, Αιχμαλωσία και εκτέλεση Ψαρρού. 150 άνδρες της ΕΚΚΑ προσχωρούν στο Τάγμα Ασφαλείας Ναυπάκτου

29/4/1944 ανατίναξη τραίνου στο Λιανοκλάδι (ν.16)

11-12/5/1944 επιδρομή Γερμανών προς Σπερχειάδα-Μακρακώμη. Μάχες του 52ου συντάγματος ΕΛΑΣ ενάντια στο 7ο σύνταγμα ΤΘ SS (ΕΛΑΣ ν. 10 τρ. 17)(Γερμανικές απώλειες 80)

14/5/1944 επίθεση σε μονάδα ταγματασφαλιτών σε Υπάτη-Λυχνό-Αμαλώτα (απώλειες 150)

21/5/1944 ανατίναξη τραίνου στην Αγόριανη Δομοκού (ν.130)

7/6/1944 στη Δεσφίνα έπεσε σε ενέδρα ο 10ος λόχος του ΙΙΙ/34ο συντάγματος (ν.26 τρ.23)

9/6/1944 μάχες στο δρόμο Λαμίας-Δομοκού (απώλειες Γερμανών 100)

11/6/1944 μάχη στις Καρυές Δομοκού (απώλειες Γερμανών ν.11)

16/6/1944 μάχη στην Καϊτσα Δομοκού (ΕΛΑΣ ν.5 Γερμανοί ν.12).

17/6/1944 μάχη στη Δεσφίνα (ΕΛΑΣ ν.17 τρ.6)

18/6/1944 εκκαθαριστικές επιχειρήσεις Γερμανών προς Μακρακώμη-Βίτωλη-Σπερχειάδα (πυρπόληση από 17/6/44 Υπάτης)(ΕΛΑΣ ν.9 Γερμανοί ν.40)

2/7/1944 νυχτερινή επίθεση στην Άμφισσα από 5η ταξιαρχία Αττικο-Βοιωτίας (600) και ταυτόχρονες επιθέσεις σε Ιτέα, Καστέλια, Αράχωβα ενάντια σε ΙΙΙ/7ο σύνταγμα Γρεναδιέρων SS (300)(απώλειες ΕΛΑΣ ν.44 τρ.100 και Γερμανοί ν.20 τρ.90 και Χωροφυλακή ν.10)

9/7/1944 Επτάλοφος (Αγόριανη) Παρνασσού: ο 3ος λόχος από τάγμα Παρνασσίδος έπεσε σε ενέδρα του 845ο Γερμανο-Αραβικού τάγματος (ΕΛΑΣ ν.6)

16/7/1944 επιδρομή και σαμποτάζ στη Στυλίδα (αιχμ.63 Ιταλοί)

20/7/1944 επιχειρήσεις του ΕΛΑΝ στο Μαλιακό (ΕΛΑΝ ν.1 τρ. 8 Γερμανοί ν.4 τρ.8)

2/8/1944 μάχη στο Μόδι Λοκρίδος (Γερμανοί ν.40)

4/8/1944 μάχη στο 16ο χλμ Λαμίας-Δομοκού (Γερμανοί ν.25)

5/8/1944 έναρξη εκκαθαριστικών επιχειρήσεων "KREUZOTTER" (7.000 Γερμανοί)(από 5-31/8/1944) εναντίον ΧΙΙΙης μερ. ΕΛΑΣ (3.100)

Α) από Αγρίνιο προς Θέρμο-Προυσσό-Καρπενήσι (κατάληψη 7/8/1944) και

Β) από Αγρινιο προς Αγ.Βλάση-Φραγκίστα-Καλεσμένο (κατάληψη 10/8) Μικρό Χωριό, Μεγ.Χωριό, Βούτυρο, Νόστιμο. Επιστροφή Γερμανών στον Αγ.Βλάση (14/8).

Γ) από Λαμία προς δυτική Φθιώτιδα-Καρπενήσι-Βίνιανη-Κερασοχώρι: Ήτοι το 18ο σύνταγμα Ορεινών Κυνηγών SS / 845ο Γερμ-Αραβικό τάγμα / 11η Αεροπορική μεραρχία από Λαμία προς Σπερχειάδα-Παλαιοβράχα-Τσούκα-Μακρακώμη (7/8) Βίτωλη-Πύργος/Πτελέα-Αγ.Γεώργιος-Λευκάδα-Πίτσι (8/8) Καρπενήσι (9/8) Καλεσμένο (10/8) συνενώθηκε με φαλαγγα απο Θέρμο-Προυσσό προς Καρπενήσι και φάλαγγα από Αγρίνιο προς Καρπενήσι και προωθήθηκε προς Βίνιανη (κατάληψη 11/8) και Κερασοχώρι-εδρα ΓΣ (12/8).

Επιστροφή προς Γαρδίκι (14/8), Τσούκα/Παλαιοβράχα (14/8) Γιαννιτσού (15/8) επιστροφή Λιανοκλάδι (16/8). Αντιπερισπασμοί ΕΛΑΣ με επιθέσεις σε Στυλίδα (8/8) Βίτωλη-Μακρακώμη (10/8) Πτελέα-Νεοχωράκι (12/8) Δίλοφο (13/8) Λ.Πλατυστόμου-Μάκρη-Καστρί (15/8)

Δ) από Άμφισσα προς Καρούτες (5/8) και Γραβιά-Γκιώνα (8-9/8) σε εκκαθαριστική επιχείρηση προς Λιδωρίκι-Βαρδούσια (17/8) κατάληψη Μαυρολιθάρι (19/8) και Άμφισσα προς Λιδωρίκι (25-31/8).

Πυρπόληση Λιδωρικίου (31/8) Αντιπερισπασμός ΕΛΑΣ με επίθεση εναντίον Ιτέας (15/8)

5/8/1944 μάχη στις Καρούτες (Άμφισσα-Λιδωρίκι) με επίθεση (400 ΕΛΑΣ) εναντίον καταυλισμού (211) Γερμανών του ΙΙΙ/18ου  συντάγματος ΤΘ SS κινούμενοι από Άμφισσα προς Λιδωρίκι (απώλειες ΕΛΑΣ ν.38 τρ.80 Γερμανοί ν.97 αιχμ.105)

9/8/1944 μάχη στο δρόμο Άμφισσα-Γραβιά (Γερμανοί ν.26)

16/8/1944 επιστροφή Γερμανών από Ευρυτανία σε Αγρίνιο και Λαμία

21/8/1944 μάχη στην Καλοσκοπή Φωκίδος (ΕΛΑΣ ν.6)

Συνολικά στη μεγάλη εκκαθαριστική επιχείρηση "KREUZOTTER" στην κεντρική Ρούμελη (5-31/8/1944) ο ΕΛΑΣ είχε 300 απώλειες και οι Γερμανοί σύμφωνα με τον ΕΛΑΣ 700 νεκρούς και σύμφωνα με τα δικά τους αρχεία ν.23 τρ.112 αγνοουμένους 203 - αφορά τη μάχη στις Καρούτες).

Πολλά χωριά κάηκαν από τους επιδρομείς και πολλοί άμαχοι εκτελέστηκαν

2/9/1944 επίθεση 52ου συντάγματος ΕΛΑΣ σε φρουρά SS στο Σ.Σ Λιανοκλαδιού (ΕΛΑΣ ν.2 τρ.28 Γερμανοί απώλειες 120)

29/9/1944 επιθέσεις σε γερμανικές φάλαγγες που αποχωρούν προς Θεσσαλονίκη στο 16ο χλμ Λαμίας-Δομικού

1/10/1944 επίθεση στην Άμφισσα (Γερμανοί ν.20)

4/10/1944 ανατίναξη τραίνου στα Στύρφακα (Γερμανοί απώλειες 500)

13/10/1944 επίθεση στο 51ο χλμ Λαμίας-Άμφισσας σε καταυλισμό Γερμανών (ΕΛΑΣ ν.4 και Γερμανοί ν.53)

16/10/1944 επίθεση στην Π.Ε.Ο Λαμίας-Λάρισας (Γερμανοί ν.30)

17/10/1944 άμαχη στην Μ.Βρύση Λαμίας εναντίον των υποχωρούντων Γερμανών (ΕΛΑΣ ν.11)

18/10/1944 Αποχώρηση Γερμανών από Λαμία. Είσοδος ΕΛΑΣ στην απελευθερωμένη πόλη

21/10/1944 οι Γερμανοί αποχωρούν από το Δομοκό

Συνολικά οι απώλειες του ΕΛΑΣ κεντρικής Ρούμελης (ΧΙΙΙη και ΙΙη μεραρχία – εξαιρουμένης της Αττικο-Βοιωτίας/Ευβοιας) σε μάχες καθ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής (Ιούνιος 1942-Οκτώβριος 1944) μπορούν να προσδιοριστούν κατά προσέγγιση σε 500-700 νεκρούς και 80-100 αιχμαλώτους προκαλώντας απώλειες στον κατακτητή που θα μπορούσαν με μετριοπαθείς υπολογισμούς να συνοψιστούν ως εξής:

- Γερμανοί νεκροί 2.500-2.800 αιχμάλωτοι 250

- Ιταλοί νεκροί 800 αιχμάλωτοι 150 αφοπλισθέντες 1.700

- Ταγματασφαλίτες νεκροί 150

- Χωροφυλακή νεκροί 40 αιχμάλωτοι 15

Στο Λεύκωμα που εξέδωσε το 1995 (επανέκδοση του 1944) η ΧΙΙΙη μεραρχία αναφέρει απώλειες στις τάξεις της 177 νεκρούς και 25 αιχμαλώτους ενώ για τους Γερμανοϊταλούς νεκρούς 4.400 και αιχμαλώτους 353.

Όποια κι αν είναι τα πραγματικά ύψη των απωλειών το σίγουρο είναι ότι ο ΕΛΑΣ έδωσε σκληρές και αιματηρές μάχες απέναντι σε έναν πάνοπλο και εμπειροπόλεμο αντίπαλο κάτω από δυσμενείς συνθήκες προκαλώντας του βαριές απώλειες.

3. Αντίποινα των κατακτητών

Στον παρακάτω ΠΙΝΑΚΑ αποτυπώνονται τα σημαντικότερα καταγεγραμμένα αντίποινα των κατακτητών στην περιοχή μας και ο αριθμός εκτελεσμένων (περίπου 720 στη 2^η στήλη) και συλληφθέντων-ομήρων (περίπου 620 στην 3^η στήλη):

15/7/1942	14		Ν.Μοναστήρι Δομοκού
28/9/1942		180	Καλοσκοπή Φωκίδος	Μεταφέρονται όμηροι στη Θήβα
26/10/1942	5		Βάργιανη Φωκιδος
1/11/1942	10		Υπάτη	απαγχονισμός
3/11/1942	6		Γραβιά
28/11/1942	12		Γοργοπόταμος	αντίποινα ανατίναξης Γοργοποτάμου
1/12/1942	10		Ομβριακή Δομοκού
1/12/1942	22		Καστέλλια Φωκίδος
5/12/1942	6		Χρύσω Αγράφων
6/12/1942	14		Καστέλλια Φωκίδος	αντίποινα ανατίναξης Γοργοποταμου
24/12/1942	13		Μ.Χωριό Ευρυτανίας
12/2/1943	3		Λιανοκλάδι
5/4/1943		407	Κούρνοβο–Γραμμένη  Πλατύστομο,Μακρακώμη Σπερχειάδα	Συλλήψεις στα πλαίσια εκκαθαριστικών επιχειρήσεων των Γερμανών-Ιταλών στη δυτική Φθιώτιδα και περιοχή Δομοκού από 5/4 εως 13/4/43
9/4/1943	20		Αγία Ευθυμία Φωκίδος
14/4/1943	33		Βουνιχώρα Φωκίδος
16/4/1943	10		Αμφίκλεια
29/5/1943	10		Αταλάντη
6/6/1943	106		Λάρισα	Εκτελεσμένοι για την ανατίναξη στο Κούρνοβο της 1/6/43 (επιπλέον 60 νεκροί Έλληνες στο σαμποτάζ που βρισκόταν έγκλειστοι στην κλούβα του τραίνου)
13/7/1943	13		Ομβριακή
7/10/1943	11		Λιλαία (Ανω Αγόριανη) Παρνασσού
9/10/1943	10		Καραβίδια (6) / Μενδενίτσα (4)
5/11/1943	9		Τυμφρηστός
2/4/1944	150		Λαμία	Όμηροι (50) από Λαμία (50) από Λειβαδιά (50) από Θήβα
9/4/1944	15		Ομβριακή Δομοκού
10/4/1944	6		Λαμία
13/6/1944			Ι.Μ Αντίνιτσας	Ολοσχερής καταστροφή του μοναστηριού και του Σανατορίου
17/6/1944	28		Υπάτη
2/7/1944	11		Γραβιά Άμφισσας
9/7/1944	15		Άμφισσα
9/8/1944	32		Σπερχειάδα
9/8/1944	91		Τυμφρηστός
10/8/1944	17		Καρπενήσι
12/8/1944		32	Κλωνί	συλληφθέντες που μεταφέρθηκαν στη Λαμία
14/8/1944	9		Παλαιοβράχα	Στα πλαίσια της εκκαθαριστικής επιχείρησης των Γερμανών “KREUZOTTER”
29/8/1944	6		Ιτέα

4. Οι δυνάμεις των κατακτητών

Στην περιοχή της Στερεάς, στην α’ φάση της κατοχής, έδρευε η 36^η ιταλική μεραρχία Forli που υπαγόταν στο ΙΙΙο Σώμα Στρατού (Βόλος) ως τμήμα της 11^ης ιταλικής στρατιάς του στρατηγού Carlo Vecciareli (190.000).

Μάλιστα στην Άμφισσα υπήρχε το 44^ο σύνταγμα (με τάγματα στην Αμφίκλεια και την Αράχωβα) και στη Σπερχειάδα τάγμα του 6^ου συντάγματος ιππικού Aosta.

Mετά την ιταλική συνθηκολόγηση της 8/9/1943 από τον ιταλικό στρατό ένα ποσοστό διέφυγε (14.000), άλλο εξοντώθηκε από τους Γερμανούς (14.000) και άλλο σε συντριπτικό βαθμό αιχμαλωτίστηκε (128.000), ένα τμήμα (18.000) συνεργάστηκε με τους ναζί, ενώ ένα τμήμα (16.000) αφοπλίστηκε από τον ΕΛΑΣ που ενίσχυσε έτσι τα τεράστια κενά του σε οπλισμό και υλικό και ενδυναμώθηκε σε μεγάλο βαθμό.

Επίλεκτες Γερμανικές μονάδες αντικατέστησαν τους αναποτελεσματικούς Ιταλούς στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις από το Σεπτέμβριο 1943 έως το τέλος της κατοχής.

Μερικές από αυτές που έδρευαν μόνιμα ή έφτασαν στην περιοχή για να λάβουν μέρος σε επιχειρήσεις ήταν:

- το 18^ο σύνταγμα Ορεινών Κυνηγών SS (από Φινλανδία) που έφτασε στο Λιανοκλάδι 15/8/1943

- το 8^ο σύνταγμα ΤΘ Γρεναδιέρων SS (IVη Αστυνομική μεραρχία SS -Λάρισα) από Μάιο 1944 σε Λαμία-Άμφισσα

- το 7^ο σύνταγμα ΤΘ Γρεναδιέρων SS (IVη Αστυνομική μεραρχία SS -Λάρισα)

- το 21^ο σύνταγμα Κυνηγών Αεροπορίας (XIη Αεροπορική μεραρχία -Αθήνα)

- το 2^ο σύνταγμα Brandenburg

- το 845^ο Γερμανο-Αραβικό τάγμα

- το 724^ο σύνταγμα Ορεινών Κυνηγών (104^η μεραρχία Ορεινών Κυνηγών -Αγρίνιο)

- το 734^ο σύνταγμα Ορεινών Κυνηγών (104^η μεραρχία Ορεινών Κυνηγών -Αγρίνιο)

- το 654^ο σύνταγμα πυροβολικού Ορεινών Κυνηγών (104^η μεραρχία Ορεινών Κυνηγών -Αγρίνιο)

5. Η διάρθρωση και διοίκηση του ΕΛΑΣ Ρούμελης

Έως την ίδρυση του Γενικού Στρατηγείου (19 Μαΐου 1943 στο Περτούλι Τρικάλων) ο ΕΛΑΣ διαρθρώνονταν σε Γενικά Αρχηγεία (επίπεδο μεραρχίας).

Στην περιοχή μας η διάρθρωση έως το Μάιο 1943 ήταν η εξής:

Γενικό Αρχηγείο Ρούμελης (3.000)

Αρχηγείο Φθιώτιδος

Αρχηγείο Παρνασσίδος

Αρχηγείο δυτικής Στερεάς

Αρχηγείο Αττικο-Βοιωτίας

Υπαρχηγείο Ευβοίας

Μετά την ιταλική συνθηκολόγηση το Σεπτέμβριο 1943 η διάταξη και η ονοματολογία των μονάδων μεταβάλλονται:

ΧΙΙΙη μεραρχία Ρούμελης (4.000)

5/42^ο σύνταγμα δυτικής Φθιώτιδας

36^ο σύνταγμα Λοκρίδος

2/39^ο σύνταγμα δυτικής Στερεάς

34^ο σύνταγμα Αττικο-Βοιωτίας

5^ο τάγμα Παρνασσίδος

7^ο τάγμα Ευβοίας

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στο επίλεκτο τάγμα θανάτου του 5/42^ο συντάγματος. Εγκαταστάθηκε τον Ιούλιο 1943 στο Γαρδίκι Ομιλαίων και τον Αύγουστο στη Μακρακώμη (διοικητής λοχαγός Γιαννακουλόπουλος, καπετάνιος Σπύρος Μπέκιος (Λάμπρος). Η συνολική δύναμη του ήταν 400 άνδρες εκ των οποίων 150 ξένοι αυτόμολοι (Γερμανοί, Πολωνοί, Ιταλοί, Σοβιετικοί αντιφασίστες)

Μετά τις 17 Νοεμβρίου 1943 και τη λήξη των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων των Γερμανών με τις κωδικές ονομασίες “Puma” 29/10-3/11-1943 στη νότια Πίνδο και «Hubertus” 6-13/11/1943 από Αγρίνιο και Λαμία προς Καρπενήσι,  η έδρα του Γενικού Στρατηγείου μεταφέρεται στο Κερασοχώρι Ευρυτανίας

Στα πλαίσια της εκκαθαριστικής επιχείρησης των Γερμανών “Adler” 20/11-3/12/1943 προς οροπέδιο Νευρόπολης (περιοχή λίμνης Πλαστήρα και βορείων Αγράφων) θα μετακινηθεί στην περιοχή Λιανοκλάδι-Καϊτσα η 16η μεραρχία Ανατολικής Θεσσαλίας και το 3/7^ο σύνταγμα Ιππικού με έδρα τη Φουρνά Ευρυτανίας, ενώ στη Φραγκίστα θα εδρεύει η Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του ΕΛΑΣ

Από το Μάρτιο 1944 η διάταξη διαμορφώνεται ως εξής:

ΧΙΙΙη μεραρχία Ρούμελης (3.500)

42^ο σύνταγμα δυτικής Φθιώτιδας

36^ο σύνταγμα Λοκρίδας

2/39^ο σύνταγμα δυτικής Στερεάς

Vη ταξιαρχία Αττικο-Βοιωτιας (2.000)

34^ο σύνταγμα Αττικής

5^ο ταγμα Παρνασσιδας-Θηβων

7^ο τάγμα Ευβοίας

Λιγο πριν την απελευθέρωση το Σεπτέμβριο 1944 οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην ανατολική Ρούμελη ήταν οι εξής:

Ομάδα Μεραρχιών Στερεάς ΟΜΣ (200)

ΧΙΙΙη μεραρχία Ρούμελης (5.000)

42^ο σύνταγμα δυτικής Φθιώτιδας

36^ο σύνταγμα Λοκρίδας

52^ο σύνταγμα ανατολικής Φθιώτιδας

ανεξάρτητος στολίσκος ΕΛΑΝ Μαλιακού

ΙΙη μεραρχία Αττικο-Βοιωτιας (4.000)

34^ο σύνταγμα Αττικής

2^ο σύνταγμα Παρνασσιδας-Θηβών

7^ο σύνταγμα Ευβοίας

3η μοίρα ΕΛΑΝ Ευβοϊκού-Σαρωνικού-Κορινθιακού-Αργολικού κόλπου

Μετά την απελευθέρωση τον Οκτώβριο 1944 ο αριθμός των ανταρτών αυξήθηκε ακόμα περισσότερο:

η ΧΙΙΙη μεραρχία σε (7.000) και η ΙΙη μεραρχία σε (4.500)

6. Οι διοικητές του ΕΛΑΣ Ρούμελης

Στη διοίκηση των δυνάμεων αυτών αναδείχθηκαν εξαίρετοι αξιωματικοί και καπετάνιοι, πρωτοπόροι της αντίστασης πανελλαδικά. που σφυρηλατήθηκαν και αναδείχθηκαν μέσα από τις πολυάριθμες συγκρούσεις με τον κατακτητή, ορισμένοι δε εξ αυτών έγιναν θρύλος:

- Άρης Βελουχιώτης, καπετάνιος Γενικού Στρατηγείου ΕΛΑΣ

- Σαράφης Στέφανος, υποστράτηγος, διοικητής Γενικού Στρατηγείου ΕΛΑΣ

- Τσαμάκος Κων/νος, στρατηγός, διοικητής ΧΙΙΙης μεραρχίας και μετά της Ομάδας Μεραρχιών Στερεάς

- Καραγιάννης Ιωάννης, συνταγματάρχης, επιτελάρχης της Ομάδας Μεραρχιών Στερεάς

- Παπαδάκης Βαγγέλης (Λευτεριας), καπετάνιος ΧΙΙΙης μεραρχίας και μετά Ομάδας Μεραρχιών Στερεάς

- Παπαθανασίου Ιωάννης, συνταγματάρχης, διοικητής ΧΙΙΙης μεραρχίας

- Παπαοικονόμου Κων/νος, ταγματάρχης, επιτελάρχης ΧΙΙΙης μεραρχίας

- Ματσούκας Δημήτριος, υποστράτηγος, διοικητής ΧΙΙΙης μεραρχίας

- Παπαθανασίου Αθανάσιος, αντισυνταγματάρχης, επιτελάρχης ΧΙΙΙης μεραρχίας

- Καλλίνος Θεόδωρος (Αμάρμπεης), υπολοχαγός, καπετάνιος ΧΙΙΙης μεραρχίας

- Ρήγος Γεώργιος, συνταγματάρχης, διοικητής ΙΙης μεραρχίας

- Μούντριχας Ανδρέας (Ορέστης), καπετάνιος ΙΙης μεραρχίας

- Σαμαριδης Γ, λοχαγος, επιτελάρχης ΙΙης μεραρχίας

- Παπαζησης Μιχάλης, ταγματάρχης, διοικητής 2^ου συντάγματος

- Δημητριου Δημήτριος (Νικηφόρος), ανθυπολοχαγός, καπετάνιος 2^ου συντάγματος

- Αλεξανδρου Γιάννης (Διαμαντής), καπετάνιος 34^ου συντάγματος

- Ζουλας Ευθύμιος, αντισυνταγματάρχης, διοικητής 36^ου συντάγματος

- Μπαρδας Γιάννης (Φωτεινος), καπετάνιος 36^ου συντάγματος

- Καθουλης Λουκάς (Θηβαίος), καπετάνιος 36^ου συντάγματος

- Θεοχαρης Σπαθης, αντισυνταγματάρχης, διοικητής 42^ου συντάγματος

- Μπελής Νάκος, καπετάνιος 42^ου συντάγματος

- Φοίβος Γρηγοριάδης (Φώτης Βερμαίος), λοχαγός, διοικητής 42^ου συντάγματος

- Χουλιάρας Γιώργος (Περικλής), καπετάνιος 42^ου συντάγματος

- Κασλάς Δημήτριος, ταγματάρχης, διοικητής 52^ου συντάγματος

- Λαδιάς Αριστείδης, ανθυπολοχαγός, καπετάνιος 52^ου συντάγματος

- Γρηγοριάδης Σόλων, σημαιοφόρος ΠΝ, διοικητής ανεξάρτητης μοίρας ΕΛΑΝ Μαλιακού

- Μπεγνής Σωτήρης, καπετάνιος, ανεξάρτητης μοίρας ΕΛΑΝ Μαλιακού

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. «Λεύκωμα από τα αρχεία της ΧΙΙΙης μεραρχίας Ρούμελης», Αθήνα 1995, επανέκδοση του 1944

2. Διονύση Χαριτόπουλου , "Άρης ο αρχηγός των ατάκτων", εκδ. ΕΞΑΝΤΑΣ, Αθήνα 1997, Α’ & Β’ τόμος

3. Χατζηπαναγιώτου Γιάννη (καπεταν Θωμά), «Η πολιτική διαθήκη του Άρη Βελουχιώτη», εκδ. ΔΩΡΙΚΟΣ, Αθήνα 1975

4. Φαράκου Γρηγόρη, «Ο ΕΛΑΣ και η εξουσία», εκδ. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Αθήνα 2000, Α’ & Β’ τόμος

5. Σαράφη Στέφανου, «Ο ΕΛΑΣ», εκδ. ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ, Αθήνα 1980, επανέκδοση του 1946

6. Παπαδόπουλου Δημήτρη , «ΕΛΑΝ», εκδ. ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ, Αθήνα 2007, τεύχος 14

7. Χανδρινού Ιάσονα, «ΕΛΑΣ ο μεγαλύτερος στρατός της εθνικής αντίστασης», εκδ. ΓΝΩΜΩΝ ΕΚΔΟΤΙΚΗ, Αθήνα 2011,

«Μονογραφίες» , περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία, Α’& Β’ τόμος

8. Γρηγοριάδη Σόλωνα, «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας», εκδ. POLARIS, Αθήνα 2009, επανέκδοση 1973, Α’ τόμος

9. Γλέζου Μανώλη, «Εθνική Αντίσταση 1940-1945», εκδ. ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ, Αθήνα 2006, Α’ & Β’ τόμος

ΧΡΟΝΗΣ ΒΑΡΣΟΣ

27-01-2012