Η κορυφαία μορφή της Εαμοελασίτικης εποποιίας που έκφρασε την επαναστατική ψυχή του ηρωικού ΚΚΕ
Στις 16 Ιούνη 2025 συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από το θάνατο του Άρη Βελουχιώτη, του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ, του ένοπλου τμήματος του ΕΑΜ.
Ο Άρης Βελουχιώτης έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη μεγάλη πενταετία (1940-45), την ηρωική αλλά και δραματική περίοδο κατά την οποία το επαναστατικό ΚΚΕ στάθηκε επικεφαλής του αντιφασιστικού – εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του ελληνικού λαού και αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη και τον οργανωτή της μεγαλειώδους εαμοελασίτικης αντίστασης που έδιωξε από την Ελλάδα το Γερμανό κατακτητή, αντιμετώπισε στη συνέχεια την ξένη επέμβαση του αγγλικού ιμπεριαλισμού και έφτασε «μια ανάσα» από τις πύλες της εξουσίας. Χωρίς να μπορέσει, τελικά, να την πάρει, λόγω της λανθασμένης πολιτικής γραμμής της ηγεσίας που οδήγησε στην προδοτική συμφωνία της Βάρκιζας, μετά την οποία ο Άρης Βελουχιώτης ήλθε σε αντιπαράθεση με την ηγεσία του ΚΚΕ.
Ο Άρης Βελουχιώτης έδωσε μια τεράστια συνεισφορά αυτήν την ένδοξη πενταετία. Έγινε ηγετική προσωπικότητα του οπλισμένου αντιστασιακού βραχίονα του λαού μας, του ΕΛΑΣ. Υπήρξε από τους πρωτοπόρους του αντιφασιστικού-εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα που αναδείχθηκαν στο βουνό, στην πόλη, στα χωριά, μέσα και γύρω από τους δοκιμασμένους πυρήνες του ΚΚΕ.
Έγινε φόβητρο του δωσιλογισμού και του μοναρχοφασισμού που τον μίσησαν, τον καταδίωξαν άγρια και τον κατασυκοφάντησαν.
Αγαπήθηκε από τους αντάρτες του, από τις φτωχές λαϊκές μάζες της υπαίθρου, όπου ανέπτυξε την δράση του και από τον κόσμο της Αριστεράς. Έγινε τραγούδι και λαϊκός θρύλος.
Διαγράφηκε από την ηγεσία του ΚΚΕ ως «απείθαρχος», γιατί πήρε πρωτοβουλία συνέχισης του ένοπλου αγώνα μετά την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ με τη συμφωνία της Βάρκιζας.
Αποτέλεσε και αποτελεί, στη μεταγενέστερη εποχή, αντικείμενο εκμετάλλευσης που χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται από το αστικό στρατόπεδο για να διαβληθεί το κομμουνιστικό κίνημα, από τους συμβιβασμένους με την αστική πολιτική αποστάτες του επαναστατικού ΚΚΕ για να χτυπηθεί η ηγεσία του ΚΚΕ υπό τον Νίκο Ζαχαριάδη, από όψιμους «αριστερούς» αναθεωρητές για να αποκηρυχθεί η «γενικότερη στρατηγική του κομμουνιστικού κινήματος» εκείνης της εποχής.
Ανεξάρτητα πώς φέρθηκαν οι ηγεσίες του ΚΚΕ απέναντι στον Άρη Βελουχιώτη, αυτός δεν έπαψε να κατέχει μια υψηλή θέση στη συνείδηση του κόσμου του κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος, του ευρύτερου δημοκρατικού κόσμου και ιδιαίτερα εκείνων που πέρασαν μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Όχι μόνο για τα όσα προσέφερε ως πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, αλλά και γιατί στο ζήτημα της διαφωνίας του με την ηγεσία του ΚΚΕ όλος αυτός ο κόσμος έβλεπε ο Άρης να έχει δίκαιο, που το έδειξαν και τα όσα επακολούθησαν της συμφωνίας της Βάρκιζας.
Η προσωπικότητα του Άρη Βελουχιώτη δεν μπορεί να εκτιμηθεί σωστά παρά μόνο αν κατανοηθεί το περιβάλλον που έδρασε. Όπως κάθε προσωπικότητα έτσι και η δική του ήταν γέννημα-θρέμμα του καιρού του και ο ρόλος της μετριέται με το κατά πόσο μπόρεσε να εκφράσει και να αντιστοιχίσει τη δράση του στα συμφέροντα των λαϊκών μαζών και στις μεγάλες ανάγκες που αυτά έθεταν στα χρόνια και στις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που έζησε.
Ο Άρης Βελουχιώτης διαμορφώθηκε μέσα σε συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες και, αναμφισβήτητα, μέσα στις γραμμές του επαναστατικού ΚΚΕ από το οποίο εμπνεύσθηκε και γαλουχήθηκε. Όπως ο ίδιος έγραψε «υπάρχει ένα σημείο που με συγκίνηση και με υπερηφάνεια αφάνταστη από καιρού σε καιρό γυρίζω και βλέπω, είναι ακριβώς η εποχή που μπήκα στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Διαπαιδαγωγήθηκα ταξικά, έμαθα το συμφέρο μου, πέταξα τον κεφαλαιοκρατικό πολιτισμό στα μούτρα της λωποδύτριας μπουρζουαζίας και ρίχτηκα με πίστη, με θέληση, με ηρωισμό στον αγώνα για τις εργαζόμενες μάζες».
Ο Άρης Βελουχιώτης είχε μια αγωνιστική-κομμουνιστική διαδρομή που περιείχε και λάθη και αδυναμίες αλλά, χάρη στα εφόδια που του έδωσε το επαναστατικό ΚΚΕ και πάνω στο έδαφος που το τελευταίο δημιουργούσε με τις αποφάσεις του και την επαναστατική πολιτική του, χάρη στις ικανότητες και στην αποφασιστικότητα και που ο ίδιος έδειξε για την αποστολή που του ανέθεσε το κόμμα του στη διεξαγωγή ενόπλου αντάρτικου αγώνα ενάντια στους κατακτητές, η κατάληξή της ήταν μια ανυπέρβλητη συμβολή στο έπος του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ.
Η αγωνιστική πορεία του Άρη Βελουχιώτη
Ο Άρης Βελουχιώτης (το πραγματικό όνομά του ήταν Θανάσης Κλάρας) γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1905 στη Λαμία από αστική οικογένεια. Τα εφηβικά του χρόνια τα πέρασε σε μια περίοδο έντονων πολιτικών και κοινωνικών αναστατώσεων και ζυμώσεων. Ήδη έχει ιδρυθεί το ΚΚΕ (1918) και πασχίζει να δυναμώσει σε μία ρημαγμένη Ελλάδα λόγω Βαλκανικών πολέμων, Α΄ παγκόσμιου πολέμου και Μικρασιατικής εκστρατείας.
Ο Θ. Κλάρας, όντας ανήσυχο πνεύμα, κατέβηκε στην Αθήνα ήλθε σε επαφή με το ΚΚΕ, ζώντας μία ταραχώδη ζωή. Η αρχή της οργανωμένης δράσης του μέσα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ γίνεται στο διάστημα 1924-1925. Το 1925 κατατάχθηκε στο στρατό όπου στέλνεται στο στρατόπεδο του πειθαρχικού Ουλαμού Καλπακίου στα Γιάννενα. Το Καλπάκι ήταν κολαστήριο για κομμουνιστές και ποινικούς που έκαναν τη στρατιωτική τους θητεία, γι’ αυτό και έκλεισε κάτω από τη γενική κατακραυγή. Μετά την απόλυσή του από το στρατό, το 1927, ο Θ. Κλάρας επιστρέφει στην Αθήνα, ξανασυνδέεται με την ΟΚΝΕ. Το 1929 μπαίνει στο επαναστατικό ΚΚΕ και αφοσιώνεται «ψυχή τε και σώματι» στη δράση του δουλεύοντας σαν συντάκτης του «Ριζοσπάστη» το 1929-1931 και αναλαμβάνοντας υπεύθυνες κομματικές δουλειές (καθοδήγηση οργανώσεων στην επαρχία, ειδικές δουλειές, όπως η κομματική περιφρούρηση συγκεντρώσεων, η οργάνωση δραπετεύσεων φυλακισμένων αγωνιστών κ.ά.). Παίρνει το ψευδώνυμο «Μιζέριας». Μέχρι το 1936 θα συλληφθεί, θα φυλακιστεί και θα εξοριστεί αρκετές φορές. Στις αρχές του 1937 συλλαμβάνεται από τη δικτατορία Μεταξά και κλείνεται στις φυλακές της Αίγινας για παραβίαση του νόμου 117/36 «περί μέτρων καταπολέμησης του κομμουνισμού και των συνεπειών του». Το 1939 μεταφέρεται στις φυλακές της Κέρκυρας, όπου υπογράφει δήλωση μετανοίας και αποφυλακίζεται. Για το λόγο που υπέγραψε δήλωση μετανοίας ο Θ. Κλάρας έχουν διατυπωθεί αντικρουόμενες εκδοχές (ότι πήρε εντολή από το Ζαχαριάδη για να βγει από τις φυλακές και να βοηθήσει στο ξεκαθάρισμα του παράνομου μηχανισμού του Κόμματος από τους χαφιέδες, ότι πήρε κομματική εντολή στο να συνδράμει στην ανασυγκρότηση των παράνομων κομματικών οργανώσεων, η οποία όμως προέρχονταν από τη χαφιέδικη-ψεύτικη «Προσωρινή Διοίκηση» του ΚΚΕ, που είχε φτιάξει ο Μανιαδάκης, ο υφυπουργός Δημόσιας Ασφάλειας της δικτατορίας Μεταξά, ότι ήταν προσωπική επιλογή του). Καμία από αυτές τις εκδοχές δεν είναι εξακριβωμένη. Η δήλωση κόστισε στο Θ. Κλάρα τη διαγραφή του από το ΚΚΕ και τον βασάνιζε ως τον θάνατο του. Με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου ο Θ. Κλάρας θα στρατευθεί και μετά τη λήξη του και την κατοχή της Ελλάδας από τη χιτλερική Γερμανία θα επιστρέψει στην Αθήνα όπου δραστηριοποιείται για την οργάνωση της αντιφασιστικής-αντικατοχικής αντίστασης.
Από την πρώτη στιγμή της εισβολής της μουσολινικής φασιστικής Ιταλίας στην Ελλάδα, το ΚΚΕ χάραξε την κατεύθυνση της διεξαγωγής εθνικοαπελευθερωτικού-αντιφασιστικού αγώνα με το Α΄ ανοιχτό γράμμα του Νίκου Ζαχαριάδη (31/10/1940). Αμέσως μετά τη γερμανοφασιστική κατάχτηση της Ελλάδας (Απρίλης 1941) το ΚΚΕ παίρνει απόφαση για την οργάνωση «αγώνα για τα καθημερινά ζητήματα όλων των λαϊκών στρωμάτων και την ένοπλη αντίσταση στους κατακτητές» (6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, Ιούλης 1941). Στο πλαίσιο αυτής της απόφασης, από το καλοκαίρι του ’41 κομμουνιστές και άλλοι πατριώτες συγκροτούν ένοπλες αντιστασιακές ομάδες και αντάρτικα τμήματα σε διάφορα μέρη της χώρας. Το Σεπτέμβρη του 1941 ιδρύεται το ΕΑΜ. Μετά την ίδρυση του ΕΑΜ ξεκινά η διαδικασία ενοποίησης των διάσπαρτων ένοπλων αντιστασιακών ομάδων.
Ο Θ. Κλάρας ζήτησε να ξανασυνδεθεί με την ΚΕ του ΚΚΕ και να προσφέρει τις υπηρεσίες που θα του ζητήσει στον αντιστασιακό αγώνα. Με απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ στάλθηκε το Νοέμβρη του 1941 στην επαρχία για να διερευνήσει το ζήτημα της σύστασης αντάρτικων ομάδων και επέστρεψε με θετική έκθεση.
Στις αρχές του Γενάρη του 1942, η 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ πήρε την ιστορική απόφαση: «Κύρια μορφή πάλης εναντίον των καταχτητών είναι ο ένοπλος αγώνας. Και για το σκοπό αυτό πρέπει να οργανωθούν αντάρτικα τμήματα. […] Οι κομμουνιστές πρέπει να οργανώσουν, να μαζικοποιήσουν και να επεκτείνουν το ανταρτικό κίνημα στην ύπαιθρο…». Η απόφαση αυτή λήφθηκε λαμβάνοντας υπόψη τη θετική έκθεση του Θ. Κλάρα.
Πάνω στη βάση αυτής της απόφασης ξεκινά το μεγάλο έργο που θα οδηγήσει στη δημιουργία του ΕΛΑΣ. Στις 2 Φλεβάρη του 1942, πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική σύσκεψη του ΕΛΑΣ όπου συμμετείχαν ο Πολύδωρος Δανιηλίδης ως στρατιωτικός υπεύθυνος της ΚΕ του ΚΚΕ, ο Σπ. Κωτσάκης εκ μέρους της Στρατιωτικής Οργάνωσης Αθήνας – Πειραιά, ο Ανδρέας Τζήμας – Σαμαρινιώτης εκ μέρους της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ και ο Θ. Χατζής, εκπροσωπώντας την ΚΕ του ΕΑΜ. Στη σύσκεψη συζητήθηκε και εγκρίθηκε η ιδρυτική διακήρυξη της νέας στρατιωτικής οργάνωσης, καθώς και το όνομα που θα έπαιρνε.
Στις 16 Φλεβάρη του 1942 κυκλοφόρησε πλατιά στην Αθήνα και στην επαρχία η ιδρυτική διακήρυξη του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ).
Το Μάιο του 1942 συγκροτείται η πρώτη ομάδα του ΕΛΑΣ που θα ξεκινήσει από την καλύβα του Στεφανή στη Σπερχειάδα. Ο Θ. Κλάρας θα πάρει το ψευδώνυμο Άρης (θεός του πολέμου) Βελουχιώτης (από το Βελούχι, κορυφή του Τυμφρηστού, που αγνάντευε απέναντι). Η ομάδα του ΕΛΑΣ έκανε την πρώτη εμφάνισή της στο χωριό Δομνίστα Ευρυτανίας τον Ιούνιο του 1942, όπου ο Άρης μίλησε στους χωρικούς εξηγώντας απλά τους στόχους του αγώνα. Με αυτόν τον τρόπο και στη συνέχεια ερχόταν σε επαφή με τις φτωχές αγροτικές, λαϊκές μάζες, τις ενθάρρυνε και τις παρότρυνε να ενισχύσουν την αντίσταση κατά του καταχτητή, αποσπώντας τήν όλο και ευρύτερη στήριξή τους στον αγώνα του ΕΛΑΣ.
Ο Άρης Βελουχιώτης οργανώνει γύρω του τους περίφημους «μαυροσκούφηδες», μία ομάδα γύρω στους 50 αντάρτες που είναι «αποφασισμένοι για όλα». Το Σεπτέμβρη δίνει την πρώτη νικηφόρα μάχη κατά των Ιταλών στο φαράγγι Ρεκάς της Γκιώνας και λίγο αργότερα στο Κρίκελλο της Ευρυτανίας. Η ηγετική του μορφή και το στρατιωτικό πνεύμα του αναδείχνεται στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου (26 Νοέμβρη 1942). Ο Α. Βελουχιώτης δίνει δεκάδες μάχες σε Στερεά Ελλάδα, Ήπειρο, και Πελοπόννησο, ενάντια σε Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές αλλά και σε ντόπιους δωσίλογους.
Θαρραλέος, τολμηρός, λιτός και σκληραγωγημένος στη ζωή του ο Άρης μοιραζόταν μια κοινή σκληρή ζωή με τους αντάρτες του και δυνάμωνε με τη στάση και με τα λόγια του την αντοχή και την πίστη τους στον αγώνα. Με αυστηρότητα καταπολεμούσε κάθε τάση και παράπτωμα που έβλαπτε τις σχέσεις του ΕΛΑΣ με τον αγροτικό πληθυσμό αλλά και ανάμεσα στους αντάρτες. Με ικανότητες στρατιωτικής οργάνωσης και σύνδεσης με τις λαϊκές μάζες της υπαίθρου, στις οποίες στηριζόταν ο ΕΛΑΣ, ο Άρης Βελουχιώτης γρήγορα αναγνωρίζεται ως ένας λαϊκός, οξυδερκής καπετάνιος των βουνών.
Έτσι, όταν συγκροτείται το τριμελές Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ το Μάη του 1943, για να συντονιστεί το αντάρτικο πανελλαδικά, ο Άρης Βελουχιώτης τοποθετείται σε αυτό, στη θέση του καπετάνιου, πλάι στο στρατηγό Στέφανο Σαράφη που τοποθετείται ως στρατιωτικός αρχηγός και τον Ανδρέα Τζήμα (Σαμαρινιώτης) που ορίζεται ως πολιτικός αντιπρόσωπος του ΕΑΜ στην πόλη.
Μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς ο Άρης Βελουχιώτης κατεβαίνει από το βουνό και μπαίνει θριαμβευτικά στη Λαμία, όπου στις 29 Οκτωβρίου 1944 και με αφορμή την επέτειο του ΟΧΙ εκφωνεί, στην πλατεία Ελευθερίας, ένα φλογερό λόγο σε παμφθιωτική πανηγυρική λαϊκή συγκέντρωση.
Η αντίθεση του Άρη με την ηγεσία του ΚΚΕ
Ο ηρωικός αγώνας του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στεφανώθηκε με την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους γερμανοφασίστες κατακτητές, έφτασε ως τα πρόθυρα του στόχου της εθνικής και κοινωνικής απελευθέρωσης που διακήρυσσε το ΚΚΕ, αλλά δεν μπόρεσε να τον πετύχει εξαιτίας της γραμμής και της ταχτικής που εφάρμοσε στη διάρκεια του αντιχιτλερικού αγώνα η καθοδήγηση του ΚΚΕ με επικεφαλής τους Γ. Σάντο και Γ. Ιωαννίδη. Η ουσία της γραμμής αυτής ήταν πως το ΚΚΕ δεν έβαζε ζήτημα κατάληψης πολιτικής εξουσίας, δηλαδή ζήτημα πραγματοποίησης της λαϊκής επανάστασης στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα, αλλά επιζητούσε να δημιουργήσει μεταπελευθερωτικά συνθήκες που να του επιτρέπουν ώστε “ειρηνικά”, με βάση μια “δημοκρατική εκλογική διαδικασία”, να διεκδικήση την εξουσία από τα αστικά κόμματα.Πάνω ακριβώς στη βάση αυτή η καθοδήγηση του ΚΚΕ επεδίωξε την “εθνική ενότητα” με τα αστικά κόμματα, ώστε “να εξασφαλιστεί η ομαλή εξέλιξη” ύστερα από την απελευθέρωση της χώρας.
Ενώ το ΚΚΕ και το ΕΑΜ διέθεταν την τεράστια πλειοψηφία του λαού κι ένα στρατό σαν τον ΕΛΑΣ και είχαν όλη τη δυνατότητα να καταλάβουν και να κρατήσουν την εξουσία με το διώξιμο των Γερμανών εισβολέων, δεν προσανατολίστηκαν σ’ αυτό. Απότοκο αυτής της γραμμής ήταν οι ολέθριες συμφωνίες του Λιβάνου και της Γκαζέρτας που υπονόμευσαν τις πολιτικές-οργανωτικές και στρατιωτικές προϋποθέσεις μιας αποτελεσματικής λαϊκής αντίστασης στην επερχόμενη ξενική ένοπλη αγγλική επέμβαση. Αυτό φάνηκε όταν έγινε αυτή το Δεκέμβρη 1944 και οι κομμουνιστές κι ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά πρόβαλαν ηρωική αντίσταση. Η καθοδήγηση του ΚΚΕ, τότε, μη πιστεύοντας στη δυνατότητα μιας νίκης, δεν προχώρησε σε αποφασιστική αναμέτρηση και άφησε έξω από τη σύγκρουση τις κύριες δυνάμεις του ΕΛΑΣ, προσπαθώντας να πετύχει ένα συμβιβασμό με τους Άγγλους. Οι δυνάμεις του Άρη Βελουχιώτη και άλλων καπετάνιων, όπως και ο στρατιωτικός αρχηγός του ΕΛΑΣ Στέφανος Σαράφης κρατήθηκαν μακριά από τη μάχη της Αθήνας. Έτσι, ενώ υπήρχαν οι δυνατότητες, παρά τα λάθη που είχαν προηγηθεί, με μια αποφασιστική κινητοποίηση όλων των δυνάμεων να επιτευχθεί νίκη πάνω στους Άγγλους, έγινε το αντίθετο. Με τη «συμφωνία της Βάρκιζας» (12 Φεβρουαρίου 1945) ο ΕΛΑΣ παράδωσε τα όπλα, νομιμοποιήθηκε η δίωξη των αγωνιστών της αντίστασης και στην εξουσία εγκαταστάθηκαν οι αντιδραστικές δυνάμεις, που κάτω από την άμεση καθοδήγηση και ενίσχυση των Άγγλων ιμπεριαλιστών εξαπέλυσαν αμέσως το μονόπλευρο αιματηρό, δολοφονικό εμφύλιο πόλεμο ενάντια στο λαϊκοδημοκρατικό κίνημα της Ελλάδας.
Ο Άρης Βελουχιώτης πριν το Δεκέμβρη του 1944 είχε εκφράσει την άποψή του σε σύσκεψη καπετάνιων για το ρόλο των Άγγλων και έλεγε ότι πρέπει ο ΕΛΑΣ να προετοιμαστεί για σύγκρουση μαζί τους, χωρίς να εισακουστεί. Ωστόσο υπέγραψε, μαζί με το Στέφανο Σαράφη τη στρατιωτική διαταγή αποστράτευσης του ΕΛΑΣ που υπαγόρευε η Συμφωνία της Βάρκιζας. Λίγο αργότερα καταγγέλλει την πολιτική της ηγεσίας του ΕΑΜ και αναλαμβάνει τη πρωτοβουλία δημιουργίας ενός «Μετώπου Εθνικής Ανεξαρτησίας» (ΜΕΑ) που θα πάλευε για «την Εθνική Ανεξαρτησία και Ελευθερία, και για τη Δημοκρατία» και ενός «Νέου ΕΛΑΣ».
Η 11η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Απρίλης 1945) καταδίκασε τη στάση του, αναφέροντας πως «ο Κλάρας, αφού μια φορά πρόδωσε και αποκήρυξε το ΚΚΕ γιατί λύγισε μπροστά στην τρομοκρατία του Μανιαδάκη, ξαναζήτησε στον καιρό του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα να ξαναγοράσει με το αίμα του την προδοσία του εκείνη που αναγνώρισε και καταδίκασε. Το ΚΚΕ του έδωσε τη δυνατότητα αυτή. Σήμερα όμως σε μια δύσκολη και κρίσιμη στιγμή, από δειλία και φόβο, παρά τις υποσχέσεις και τη συμφωνία που στα λόγια έδειξε, απειθαρχεί πάλι, ξαναπροδίνει το ΚΚΕ με την τυχοδιωκτική και ύποπτη στάση του που μονάχα τον εχθρό ωφελεί. Στο ΚΚΕ δεν έχει θέση κανένας, οσοδήποτε ψηλά και αν στέκει και οσοδήποτε μεγάλος και αν είναι, όταν οι πράξεις του δεν συμβιβάζονται με το κοινό συμφέρον και όταν παραβιάζεται η δημοκρατική εσωκομματική πειθαρχία».
Η απόφαση δημοσιεύτηκε την ημέρα του θανάτου του Άρη στο «Ριζοσπάστη» και αφού είχε επιστρέψει ο Νίκος Ζαχαριάδης από το Νταχάου (30 Μάη 1945) και συμφώνησε με αυτήν.
Ο τρόπος που αντιμετώπισε τον Άρη Βελουχιώτη η ηγεσία του ΚΚΕ ήταν άδικος και απαράδεκτος και ένα τραγικό λάθος του Νίκου Ζαχαριάδη. Αποκήρυξε και διαπόμπευσε ένα στέλεχός του και ηγέτη του ΕΛΑΣ που, πρώτο, πρόσφερε τα μέγιστα στον αντιφασιστικό-εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της γερμανικής κατοχής και, δεύτερο, στη διαφωνία του με την ηγεσία του ΚΚΕ, ότι έπρεπε να συνεχισθεί ο ένοπλος αγώνας και ενάντια στον αγγλικό ιμπεριαλισμό και τον μοναρχοφασισμό είχε πολιτικά δίκιο. Αυτό το απέδειξαν και οι εξελίξεις στη συνέχεια και η απόφαση της ηγεσίας του ΚΚΕ, υπό το Νίκο Ζαχαριάδη, ένα χρόνο μετά, (Φεβρουάριος 1946) να ξαναρχίσει τον ένοπλο αγώνα και να δημιουργήσει το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ).
Η ηγεσία του ΚΚΕ αποκήρυξε τον Άρη Βελουχιώτη με την κατηγορία ότι «δεν πειθάρχησε» σε μια απόφαση (συμφωνία της Βάρκιζας) προδοτική για τον αγώνα για εθνική και κοινωνική απελευθέρωση που είχε διακηρύξει το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ. Ο Άρης Βελουχιώτης κλήθηκε να απαντήσει σε ένα πολύ κρίσιμο δίλημμα: αν θα πειθαρχήσει σε μια καταστροφική-αντεπαναστατική απόφαση ή αν θα σταθεί ενάντιά της γνωρίζοντας ότι θα βρεθεί σε αντίθεση με το κόμμα του. Έχοντας αντιληφθεί πού οδηγούνται τα πράγματα, αν επέλεγε το πρώτο, και μη θέλοντας να συναινέσει σε αυτό αντέδρασε με επαναστατικό πνεύμα. Η πρωτοβουλία, ωστόσο, που ανέλαβε έγινε με εξαιρετικά δυσμενείς όρους: με την αγγλοκρατία και το μοναρχοφασισμό να έχουν πάρει την εξουσία και να σφαγιάζουν τους αγωνιστές σε όλη την Ελλάδα, με τον ΕΛΑΣ αφοπλισμένο και αποδιοργανωμένο και πάνω από όλα με την ηγεσία του ΚΚΕ να τον έχει αποκηρύξει και απομονώσει. Οδηγήθηκε σε αδιέξοδο.
Στις 16 Ιούνη 1945 ο Άρης Βελουχιώτης, περικυκλωμένος στην περιοχή Μεσούντα της Άρτας, αποκλείστηκε μαζί με την ομάδα του στη χαράδρα του Φάγγου από παρακρατικές συμμορίες και τον εθνικό στρατό. Εκεί αυτοκτονεί και το ίδιο κάνει και το πρωτοπαλίκαρό του, ο Τζαβέλας. Οι παρακρατικοί, με μια φρικτή πράξη βαρβαρότητας, τους κόβουν το κεφάλι, τα πόδια και τα χέρια και τα κρεμούν σε φανοστάτες των Τρικάλων, σε δημόσια θέα προς τρομοκράτηση και εκφοβισμό.
Η ρεβιζιονιστική «αποκατάσταση» του Άρη Βελουχιώτη
Η ηγεσία του ΚΚΕ για πολλά χρόνια μετά κράτησε την ίδια θέση απέναντι τον Άρη Βελουχιώτη.
Πολύ περισσότερο μετά την ανατροπή της επαναστατικής γραμμής του ΚΚΕ και την καθαίρεση του Νίκου Ζαχαριάδη από το ρεβιζιονισμό στην 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το 1956, που η πολιτική γραμμή των νέων ρεβιζιονιστικών ηγεσιών ήταν σε πλήρη αντίθεση με το επαναστατικό πνεύμα που εξέπεμπε η στάση του Άρη Βελουχιώτη.
Όταν στο στρατόπεδο του ελληνικού ρεβιζιονισμού επήλθε διάσπαση μετά το 1968, η «ανανεωτική» (ευρωκομμουνιστική) πτέρυγά του (η μάνα του σημερινού μας ΣΥΡΙΖΑ), με την πλέον συμβιβαστική πολιτική με το αστικό σύστημα και το καθεστώς της εθνικής εξάρτησης της χώρας, πρόβαλε με απύθμενο φαρισαϊσμό τον Άρη Βελουχιώτη για να πλήξει τη γραμμή του παλιού επαναστατικού ΚΚΕ και το Νίκο Ζαχαριάδη. Το ίδιο έκανε και το πρώιμο ΠΑΣΟΚ που καπηλεύτηκε προκλητικά τον Άρη (με φωτογραφίες στα γραφεία του) για να λεηλατήσει τον κόσμο του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ.
Η άλλη πτέρυγα του ρεβιζιονισμού που εκφράζει η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ, κάτω από την μακροχρόνια πίεση που δεχόταν από τους αγωνιστές του κομμουνιστικού κινήματος και της Αριστεράς για τη δημόσια αναγνώριση της προσφοράς του Άρη, για πρώτη φορά, 66 χρόνια μετά, στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ της 16ης Ιούλη 2011 αποφάσισε την «επίσημη πολιτική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη» γιατί «θεωρεί ότι είχε δίκιο ως προς την εκτίμηση που έκανε για τη Συμφωνία της Βάρκιζας» αλλά, «παράλληλα σημειώνει ότι η διαφωνία του Άρη με τη Συμφωνία της Βάρκιζας δεν δικαιώνει τη στάση του απέναντι στη συλλογική θέση του Κόμματος και την παραβίαση από αυτόν της κομματικής πειθαρχίας. […] Η στάση αυτή, που αποτέλεσε ρήξη με τη θεμελιώδη αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, δεν καθιστά δυνατή τη μετά θάνατο αποκατάσταση της κομματικής του ιδιότητας».
Η αντιφατική αυτή απόφαση με την οποία κρίνεται ότι ο Άρης είχε πολιτικά δίκιο το 1945 αλλά δεν αξίζει να του αποδοθεί η ιδιότητα του μέλους του κόμματος, γιατί δεν «πειθάρχησε» σε μια απόφαση της ηγεσίας του ΚΚΕ που δεν δικαιώθηκε, έδειξε και την πολιτική δυσκολία της ρεβιζιονιστικής ηγεσίας του ΚΚΕ για την αποκατάσταση του Άρη. Καθώς αυτή η λογική της δεν μπορούσε να σταθεί, αναγκάστηκε με δεύτερη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη (23 Ιούνη 2018) να την «μπαλώσει» με μια νέα απόφαση και κομματικής αποκατάστασής του με το σκεπτικό πως «η υποβάθμιση της συλλογικής λειτουργίας του ΠΓ και της ΚΕ συνεχίστηκε και μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, ενώ εκφράστηκε χαρακτηριστικά και στον τρόπο αντιμετώπισης του Άρη Βελουχιώτη από το ΠΓ. Δίχως να δικαιώνεται η απειθαρχία του, συνάγεται ότι η διαρρηγμένη συλλογική λειτουργία όχι μόνο δεν προσέφερε στον Άρη, καθώς και σε χιλιάδες άλλα κομματικά μέλη, πεδίο για μια ουσιαστική συζήτηση, αλλά και τροφοδοτούσε εξ αντικειμένου φυγόκεντρες κινήσεις, που βεβαίως είχαν πολιτική βάση. Προκάλεσε τη μαζική αντίδραση των μελών του Κόμματος και ΕΛΑΣιτών στη Συμφωνία της Βάρκιζας, που γρήγορα ανατράπηκε από τη ζωή. Τα παραπάνω ενισχύουν το σκεπτικό ότι η μη κομματική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη δεν εναρμονίζεται με την πολιτική του αποκατάσταση που έγινε το 2011».
Με λίγα λόγια, η ηγεσία του ΚΚΕ αν και θεωρεί ότι ο Άρης είχε πολιτικά δίκιο εξακολουθεί να μη δικαιώνει την «απειθαρχία» του στη κομματική λειτουργία αλλά τον αποκαθιστά και κομματικά με την δικαιολογία ότι και το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ είχε παραβιάσει την κομματική λειτουργία γιατί και αυτό είχε «υποβαθμίσει» και «διαρρήξει τη συλλογική λειτουργία»! Πρόκειται για μια επινόηση που δείχνει την δυστοκία της ηγεσίας του ΚΚΕ να αποκαταστήσει, πραγματικά, τον Άρη Βελουχιώτη. Δυστοκία που φαίνεται από το μακρύ χρόνο και τον περιπετειώδη τρόπο αποκατάστασης και έχει πολιτικό υπόβαθρο. Γιατί η πολιτική και κομματική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη από τη σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ είναι παράταιρη και κούφια. Γιατί ο Άρης δεν χωρά στη σημερινή πολιτική του ΚΚΕ που έχει αναθεωρήσει και θεωρεί λαθεμένη την πολιτική του κομμουνιστικού κινήματος για το λαϊκό αντιφασιστικό μέτωπο και τον εθνικοανεξαρτησιακό αγώνα, που δημιούργησε την εαμοελασίτικη εποποιία και για την οποία πάλεψε και θυσιάστηκε ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ. Άλλωστε ο γ.γ. του ΚΚΕ Δ. Κουτσούμπας, σε ομιλία του για 80 χρόνια του θανάτου του Άρη, φρόντισε να επισημάνει πως «η αντίληψη του Άρη δεν ήταν απαλλαγμένη από τις αντιφάσεις της συνολικής στρατηγικής του ΚΚΕ».
Άλλες πολιτικές φωνές «αριστερής»-φιλοτροτσκιστικής κατεύθυνσης οικειοποιούνται τον Άρη, διαστρέφοντας τη γραμμή με την οποία αυτός πάλεψε ως ηγέτης του ΕΛΑΣ, καθώς τον παρουσιάζουν ως θύμα της «γενικότερης στρατηγικής του κομμουνιστικού κινήματος διεθνούς και ελληνικού» και του «προγραμματικού πλαισίου του κομμουνιστικού κινήματος, των λαϊκών μετώπων».
Ο Άρης στο αγωνιστικό βάθρο των ηρώων του λαού
Ο Άρης Βελουχιώτης στάθηκε στην πρώτη γραμμή του αγώνα για τη χιλιάκριβη την λευτεριά.
Στάθηκε απόλυτα συνεπής σε αυτό που διακήρυξε στο λόγο του στη Λαμία: «Εμείς υποσχεθήκαμε στο λαό και κάτι άλλο: Ότι δεν θ’ αφήσουμε το όπλο από το χέρι μας αν δεν πετύχουμε και τη διπλή λευτεριά: τη λαοκρατία. Για αυτό θα παλέψουμε για να εκτελέσουμε κι αυτή την υπόσχεσή μας, αφιερώνοντας και θυσιάζοντας την ζωή μας ακόμα για τη λαοκρατική λύση του ελληνικού προβλήματος».
Γι’ αυτό απέκτησε μια τεράστια αίγλη και ρίζωσε βαθιά στην ψυχή των αγωνιστών του κομμουνιστικού κινήματος και της Αριστεράς, στην καρδιά του αγωνιζόμενου λαού.
Αετός των βουνών, ο πρωτοκαπετανιος του ΕΛΑΣ ανήκει μόνο στο στρατόπεδο των φτωχών, των ανυπότακτων, των επαναστατών. Τιμώντας τα 80 χρόνια από το θάνατο του Άρη αναστοχαζόμαστε τη μεγάλη δεκαετία 1940-1950 και αντλούμε ιδέες, έμπνευση και κουράγιο για τους αγώνες του μέλλοντος. Αυτούς που θα βάλουν οριστικά ταφόπλακα στο καθεστώς της εκμετάλλευσης και της υποτέλειας.
80 χρόνια μετά το θάνατο του Άρη Βελουχιώτη η αγωνιστική πορεία του με τη λαμπρή συνεισφορά της αλλά και με τα λάθη της αποτελεί μια πηγή σοβαρού στοχασμού και διδαγμάτων για τη μελλοντική πορεία του επαναστατικού-κομμουνιστικού κινήματος.
Και το τραγούδι του ΕΛΑΣ «μ’ αρχηγούς Σαμαρινιώτη, τον Σαράφη, τον Άρη, πού ’ναι οι μάνες του λαϊκού στρατού» θα τραγουδιέται ως τα βάθη των καιρών, εκεί που η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο δεν θα βρίσκει χώρο για να φυτρώσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου