Κλιμάκωση των αντιπαραθέσεων Παράλληλες κρίσεις μεταξύ Κίνας – Ιαπωνίας και Κίνας – Ολλανδίας

 

Δύο παράλληλες κρίσεις με επίκεντρο την Κίνα –η μία με την Ιαπωνία και η άλλη με την Ολλανδία– ανέδειξαν τον τρόπο με τον οποίο γεωπολιτική, τεχνολογία και οικονομία εμπλέκονται στον σημερινό παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό. Παρότι εξελίχθηκαν σε διαφορετικά πεδία, δείχνουν πόσο εύθραυστες έχουν γίνει οι διεθνείς σχέσεις και πόσο εύκολα κλιμακώνονται εντάσεις που συνδέονται με στρατηγικές επιδιώξεις των μεγάλων δυνάμεων.

Κρίση Κίνας – Ιαπωνίας

Η σοβαρότερη ένταση προέκυψε από δηλώσεις της νέας δεξιάς πρωθυπουργού της Ιαπωνίας, Σάναε Τακαΐτσι, στις 7 Νοεμβρίου. Μιλώντας στη Βουλή, είπε ότι μια κινεζική επίθεση ή «αποκλεισμός» της Ταϊβάν μπορεί να αποτελέσει «απειλή ύπαρξης» για την Ιαπωνία, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο στρατιωτικής εμπλοκής. Αν και η Ιαπωνία αναγνωρίζει την αρχή της «μίας Κίνας», διατηρεί άτυπες σχέσεις με την Ταϊβάν, η δήλωση Τακαΐτσι υπερέβη την παραδοσιακή «στρατηγική αμφισημία» των προκατόχων της. Η χρονική στιγμή –λίγο μετά τις εκδηλώσεις μνήμης για τα 80 χρόνια από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου– ενίσχυσε τη φόρτιση, καθώς το Πεκίνο συνέδεσε την αντίδρασή του με τα εγκλήματα του ιαπωνικού μιλιταρισμού.

Το κινεζικό ΥΠΕΞ χαρακτήρισε τις δηλώσεις «επικίνδυνη παρέμβαση», ζητώντας ανάκληση. Η εκπρόσωπος Μάο Νινγκ μίλησε για «σοβαρά αντίμετρα». Ακόμη πιο σκληρός ήταν ο Κινέζος ΥΠΕΞ Γουάνγκ Γι, που κατηγόρησε την Ιαπωνία ότι «αγγίζει κόκκινη γραμμή» και κάλεσε το Τόκιο «να διορθώσει το λάθος το συντομότερο», συμπληρώνοντας ότι η Κίνα «πρέπει να αντεπιτεθεί

αποφασιστικά».
Παράλληλα, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Κίνας στον ΟΗΕ, Φου Κονγκ, απέστειλε επιστολή στον Γενικό Γραμματέα, δηλώνοντας ότι πιθανή ιαπωνική στρατιωτική εμπλοκή στο ζήτημα της Ταϊβάν θα αποτελούσε «πράξη επιθετικότητας». Πρόκειται για μία από τις πιο ευθείες τοποθετήσεις του Πεκίνου.

Η κινεζική αντίδραση δεν έμεινε στη ρητορική. Ανακοινώθηκε αναστολή εισαγωγών ιαπωνικών θαλασσινών, με επίκληση υγειονομικές προδιαγραφές. Το Πεκίνο είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ιαπωνίας, με ετήσιες συναλλαγές 308 δισ. δολάρια. Εκδόθηκε ταξιδιωτική προειδοποίηση προς Κινέζους πολίτες, ενώ αεροπορικές εταιρείες και τουριστικά πρακτορεία προχώρησαν σε ακυρώσεις. Ακολούθησαν ακυρώσεις πολιτιστικών εκδηλώσεων και ενίσχυση περιπολιών στα αμφισβητούμενα νησιά Σενκάκου/Ντιαογιού.
Η Ιαπωνία απάντησε ότι η κινεζική αντίδραση είναι «υπερβολική», υποστηρίζοντας ότι δεν έχει αλλάξει στάση στο ζήτημα της Ταϊβάν, χωρίς όμως να ανακαλέσει τη δήλωση Τακαΐτσι. Δήλωσε επίσης «ανοιχτή στον διάλογο». Ο Ιάπωνας πρέσβης στον ΟΗΕ απέρριψε την επιστολή Φου Κονγκ ως «αβάσιμη». Ταυτόχρονα ο υπουργός Άμυνας, Σιντζίρο Κοϊζούμι, ανακοίνωσε ανάπτυξη πυραύλων στο νησί Γιοναγκούνι, το πλησιέστερο στην Ταϊβάν, για «μείωση της πιθανότητας ένοπλης επίθεσης».

Στο πλαίσιο αυτό, ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός δημοσίευσε βίντεο με τον τίτλο «Αν ξεσπάσει πόλεμος σήμερα, αυτή είναι η απάντησή μου», με πλάνα από ελιγμούς πλοίων και αεροσκαφών. Αν και η προοπτική άμεσης πολεμικής αναμέτρησης παραμένει χαμηλή, το επεισόδιο επιταχύνει μια πορεία κλιμάκωσης. Η Ιαπωνία τα τελευταία χρόνια ενισχύει τη στρατιωτική της παρουσία και αυξάνει τις αμυντικές δαπάνες, υπό την αμερικανική ομπρέλα, ενώ η Κίνα προβάλλει σταθερά τις «κόκκινες γραμμές» της, συνδέοντας την Ταϊβάν με ζητήματα κυριαρχίας και ιστορικής μνήμης.

Αντιπαράθεση Κίνας – Ολλανδίας για τη Nexperia

Την ίδια εβδομάδα, στην Ευρώπη, εκδηλωνόταν δεύτερη κρίση με επίκεντρο την κινεζική παρουσία στον χώρο των ημιαγωγών. Η ολλανδική κυβέρνηση είχε επιβάλει από τις 30 Σεπτεμβρίου κρατικό έλεγχο στην εταιρεία Nexperia, επικαλούμενη έναν ψυχροπολεμικό νόμο έκτακτης ανάγκης. Η εταιρεία ανήκει από το 2019 στην κινεζική Wingtech Technology, γεγονός που είχε ήδη δημιουργήσει συζητήσεις για την ασφάλεια κρίσιμων τεχνολογιών.
Το Άμστερνταμ ισχυρίστηκε ότι εντόπισε «διοικητικές ανωμαλίες» και κινδύνους διαρροής τεχνογνωσίας. Ωστόσο, η παρέμβαση θεωρήθηκε ευθυγραμμισμένη με τη στρατηγική ΗΠΑ–ΕΕ για περιορισμό της κινεζικής επιρροής στην τεχνολογία. Η Κίνα αντέδρασε έντονα, κάνοντας λόγο για «πολιτικά υποκινούμενη» απόφαση και προχώρησε σε μέτρα που επηρέασαν την αλυσίδα παραγωγής της Nexperia. Στις 6 Νοεμβρίου, η εταιρεία προειδοποίησε ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί την ποιότητα chip που πακετάρονται στην Κίνα μετά τις 13 Οκτωβρίου, προκαλώντας ανησυχία στη βιομηχανία αυτοκινήτων.

Μετά από διαβουλεύσεις με την ΕΕ, η Κίνα άρχισε να δέχεται αιτήσεις εξαίρεσης, επιτρέποντας τη σταδιακή επανεκκίνηση των εξαγωγών. Στις 19 Νοεμβρίου, η ολλανδική κυβέρνηση προχώρησε σε μερική αναδίπλωση, αναστέλλοντας τον κρατικό έλεγχο και επιστρέφοντας τη διοίκηση στην Wingtech, αν και παραμένουν νομικές εκκρεμότητες. Το Πεκίνο ζητά πλήρη αποκατάσταση των δικαιωμάτων της κινεζικής εταιρείας.
Η υπόθεση δείχνει πόσο εύθραυστες είναι οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, που ελέγχονται πλέον σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα και χρησιμοποιούνται ως εργαλείο πίεσης. Μια διακοπή λειτουργίας σε κινεζική θυγατρική, σε μια ευρωπαϊκή χώρα, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε αυτοκινητοβιομηχανίες και ηλεκτρονικά σε όλο τον κόσμο. Οι ημιαγωγοί έχουν πλέον τη σημασία που είχε το πετρέλαιο τον 20ό αιώνα και ο έλεγχός τους αποτελεί κεντρικό πεδίο σκληρού ανταγωνισμού.

Κοινός παρονομαστής η όξυνση του διεθνούς ανταγωνισμού

Παρά τις διαφορές τους, οι δύο κρίσεις αναδεικνύουν την ίδια τάση. Η άνοδος της Κίνας οδηγεί σε συχνότερες συγκρούσεις με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της, στον Ινδο-Ειρηνικό και την Ευρώπη, που προσπαθούν να περιορίσουν την επιρροή της. Οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις χρησιμοποιούν διπλωματική πίεση, εμπορικά μέτρα, στρατιωτικές κινήσεις και τεχνολογικούς αποκλεισμούς για να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους.
Για τους λαούς, οι συνέπειες είναι άμεσες. Ακριβότερα προϊόντα, αβεβαιότητα στην εργασία λόγω διαταραχών στην παραγωγή, ενίσχυση εθνικιστικών αφηγημάτων και ένα διεθνές περιβάλλον ολοένα πιο ασταθές και επικίνδυνο.

πηγή: Λαϊκός Δρόμος