H «ειρηνευτική» πρόταση του Τραμπ θέτει υπό πίεση το καθεστώς Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους υποστηρικτές του

 

Μετά τη συμφωνία του Τραμπ με τον Πούτιν, στην Αλάσκα, για το ουκρανικό ζήτημα, που ανησύχησε τις δυτικοευρωπαϊκές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και το καθεστώς Ζελένσκι, και ύστερα από μια περίοδο που σημειώθηκε μεν αναβολή νέας συνάντησης Τραμπ και Πούτιν στη Βουδαπέστη αλλά οι παρασκηνιακές επαφές ΗΠΑ-Ρωσίας δεν σταμάτησαν και ο Ρωσικός στρατός συνέχισε να καταλαμβάνει ουκρανικό έδαφος φέρνοντας σε πιο δύσκολη θέση το Κίεβο, ήλθε στο προσκήνιο η «ειρηνευτική πρόταση των 28 σημείων» που έστειλαν οι ΗΠΑ σε Ουκρανία και Ρωσία. Μια πρόταση που πυροδότησε μια μεγάλη διπλωματική κινητικότητα, παρεμβάσεις και πυκνές επαφές και δηλώσεις από όλα τα εμπλεκόμενα στον πόλεμο της Ουκρανίας μέρη, καθώς αιφνιδίασε και προκάλεσε δυσφορία στις πρωτεύουσες της Δυτικής Ευρώπης και έχει αναστατώσει το επιτελείο του Ζελένσκι.

Το περιεχόμενο της πρότασης των 28 σημείων δεν είναι ακριβώς γνωστό δημόσια στις λεπτομέρειές του. Σύμφωνα με τα μεγάλα αμερικάνικα μέσα ενημέρωσης, περιλαμβάνει ως όρους για την ειρήνευση:

-Την παραχώρηση των περιοχών του Ντονμπάς στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που δεν ελέγχει στρατιωτικά ακόμα, από τις οποίες αποχωρεί ο ουκρανικός στρατός και μετατρέπονται σε αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη.
-Τη μείωση των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας κατά το ήμισυ και τη μείωση ή εγκατάλειψη ορισμένων τύπων όπλων, ιδίως πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς.
-Την απαγόρευση της ανάπτυξης δυτικών στρατευμάτων στην Ουκρανία.
-Τη μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
-Την αναγνώριση και της ρωσικής γλώσσας ως επίσημης και της Ρώσικης Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Οι όροι της πρότασης εμφανίζονται δυσμενείς για την Ουκρανία και επωφελείς για τη Ρωσία και έχει προκληθεί ενδοδυτική αντιπαράθεση για το αν το σχέδιο συντάχθηκε από τις ΗΠΑ ή είναι αποδοχή σχεδίου της Ρωσίας, με τη δεύτερη εκδοχή να υποστηρίζεται κυρίως από όσους ζητούν ενίσχυση της Ουκρανίας για τη συνέχιση του πολέμου ενάντια στη Ρωσία.

Στην πραγματικότητα, το σχέδιο 28 σημείων είναι το προϊόν του παζαρέματος που διεξάγεται από καιρό μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας στο πλαίσιο της συμφωνίας της Αλάσκας. Σύμφωνα με τον απεσταλμένο της Ρωσίας για τις διαπραγματεύσεις στο Ουκρανικό Κιρίλ Ντμίτριεφ, η βασική ιδέα στις ρωσο-αμερικάνικες επαφές ήταν, με βάση τις αρχές που συμφώνησαν Τραμπ και Πούτιν στην Αλάσκα τον περασμένο Αύγουστο, να καταρτιστεί μια πρόταση «για την αντιμετώπιση της σύγκρουσης στην Ουκρανία, αλλά και για τον τρόπο αποκατάστασης των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας και αντιμετώπισης των ανησυχιών της Ρωσίας για την ασφάλεια». Για το σκοπό αυτό ο Ντμτρίεφ, στις 24-26 Οκτωβρίου, συναντήθηκε στο Μαϊάμι με ομάδα και τον απεσταλμένο του Τραμπ για το Ουκρανικό, Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος ηγήθηκε της σύνταξης του σχεδίου των 28 σημείων. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο επιβεβαίωσε τα παραπάνω, όταν απαντώντας στην κατηγορία ότι το σχέδιο Τραμπ είναι αποδοχή των όρων της Ρωσίας, δήλωσε πως «η ειρηνευτική πρόταση συντάχθηκε από τις ΗΠΑ» και «προσφέρεται ως ισχυρό πλαίσιο για τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις. Βασίζεται σε στοιχεία που συνεισέφερε η ρωσική πλευρά, αλλά και σε προηγούμενες και συνεχιζόμενες συνεισφορές της Ουκρανίας».

***

Ο Τραμπ, προφανώς, για να προχωρήσει η πρόταση των 28 σημείων συνόδευσε την διαβίβασή της με την άσκηση έντονης πίεσης προς το Ζελένσκι και προς τους δυτικοευρωπαίους. Από το Ζελένσκι τελεσιγραφικά απαίτησε να την αποδεχτεί, μέσα σε λίγες μέρες, ως τις 27 Νοέμβρη και, παράλληλα, με ανάρτησή του στο διαδίκτυο δήλωσε ότι «η “ηγεσία” της Ουκρανίας δεν έχει εκφράσει καμία ευγνωμοσύνη για τις προσπάθειές μας, και η Ευρώπη συνεχίζει να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία». Δήλωση που, εκτός της πρόκλησης κατά της Ουκρανίας και της αιχμής που περιέχει κατά της Ευρώπης, σχολιάστηκε και για το τι υπονοεί ο Τραμπ βάζοντας σε εισαγωγικά τη λέξη ηγεσία.

Διεθνή μέσα ενημέρωσης ανέφεραν, επίσης, ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ απείλησε να αποκόψει την Ουκρανία από τις πληροφορίες και τη στρατιωτική βοήθεια, σε περίπτωση που το Κίεβο απορρίψει την πρόταση Τραμπ. Το καθεστώς Ζελένσκι είναι τώρα ζωσμένο από την πίεση που του ασκεί ο Τραμπ, από την πίεση που έχουν δεχτεί οι ουκρανικές δυνάμεις από ρωσικά πλήγματα στο μέτωπο, από την πίεση του μεγάλου σκανδάλου διαφθοράς στους κόλπους του που ήλθε με ένταση στη διεθνή δημοσιότητα, κατά πάσα πιθανότητα όχι συμπτωματικά αλλά σκόπιμα, παραμονές της γνωστοποίησης της πρότασης των 28 σημείων.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο Ζελένσκι υποχρεώθηκε, μόλις παρέλαβε το νεοπροτεινόμενο ειρηνευτικό σχέδιο από την Ουάσιγκτον, να απευθυνθεί με βιντεοσκοπημένη ομιλία προς τους Ουκρανούς για να τους πει ότι η μη αποδοχή των «δύσκολων 28 σημείων» πιθανότατα θα οδηγήσει στον «πιο δύσκολο χειμώνα» για την Ουκρανία από τον Φεβρουάριο του 2022 με την κλιμάκωση της σύγκρουσης με τη Ρωσία, και ότι η χώρα περνάει «μία από τις πιο δύσκολες στιγμές» στην ιστορία της. Έσπευσε δε, όπως συνηθίζουν να κάνουν οι μαριονέτες του ιμπεριαλισμού, αμέσως μετά την αυτοκρατορική ανάρτηση του Τραμπ ότι «η “ηγεσία” της Ουκρανίας δεν του έχει εκφράσει καμία ευγνωμοσύνη» να διαβεβαιώσει δουλικά πως «η Ουκρανία είναι ευγνώμων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, προς κάθε αμερικανική καρδιά και προσωπικά προς τον πρόεδρο Τραμπ»!

Παράλληλα, αναζήτησε μια διέξοδο από τη μέγγενη της πρότασης των «δύσκολων 28 σημείων» σε μια «διαπραγμάτευση» με τις ΗΠΑ που διεξήγαγε ουκρανική αντιπροσωπεία στη Γενεύη με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ. Οι δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, που επακολούθησαν, πως «δεν θέλω να ανακηρύξω νίκη ή οριστικό αποτέλεσμα. Υπάρχει ακόμα δουλειά που πρέπει να γίνει», οι δηλώσεις του Ζελένσκι ότι είναι έτοιμος να προχωρήσει μπροστά για το ειρηνευτικό σχέδιο και πως είναι έτοιμος να συζητήσει τα «ευαίσθητα σημεία» με τον Τραμπ και τους συμμάχους του και, τέλος, οι δηλώσεις του Τραμπ πως το «αρχικό σχέδιο ειρήνης 28 σημείων έχει βελτιωθεί και υπάρχουν μόνο λίγα σημεία διαφωνίας», αν και δεν έχει γνωστό τι «βελτιώσεις» έχουν γίνει στο αρχικό σχέδιο, προεικάζουν πως τα πράγματα στις αμερικανο-ουκρανικές συνομιλίες φαίνεται βαίνουν προς την τροχιά που θέλει ο Τραμπ, αλλά απομένει να ιδωθεί και ποια θα είναι η τελική κατάληξή τους και κυρίως ποια θα είναι η απάντηση της Ρωσίας που κρατά στάση αναμονής για το σχέδιο των 28 σημείων και για την αναγγελλόμενη τροποποίησή του από τις συζητήσεις ΗΠΑ-Ουκρανίας-ΕΕ.

***

Οι βασικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της Δυτικής Ευρώπης (Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία) εμφανίζονται έντονα ενοχλημένες από την πρόταση Τραμπ που, ως προέκταση της αμερικανο-ρώσικης συμφωνίας της Αλάσκας, τις κρατά «απ’ έξω» ή σε δεύτερο ρόλο στον ιμπεριαλιστικό «διακανονισμό» του ουκρανικού, ενώ έχουν δικές τους αρπακτικές βλέψεις στην Ουκρανία και ήδη έχουν ξοδέψει πολλά για τον πόλεμο εκεί και κινδυνεύουν να μην έχουν, τελικά, το ιμπεριαλιστικό αντίτιμο που επιδιώκουν. Την «ειρηνευτική πρόταση των 28 σημείων» την βλέπουν ως παράφωνη στη δική τους πολιτική να συνεχίσουν τον πόλεμο με τη Ρωσία, χρησιμοποιώντας και ενισχύοντας την Ουκρανία. Παράλληλα, ότι έρχεται να λειτουργήσει και σαν «τρικλοποδιά» στην πολιτική της στρατιωτικής οικονομίας και των υπέρογκων στρατιωτικών εξοπλισμών που έχουν δρομολογήσει στην ΕΕ, η οποία τους δημιουργεί και εσωτερικό πρόβλημα στην ΕΕ. Γι’ αυτό και προσπάθησαν, αρχικά, να αντιδράσουν με κραυγές όπως του Μακρόν, πως η αμερικάνικη πρόταση είναι «συνθηκολόγηση» με τη Ρωσία, ότι «κανένας δεν μπορεί να πει στην Ουκρανία ποιο έδαφος πρέπει να παραδώσει» και ότι «η πρώτη γραμμή άμυνας της Ουκρανίας θα ήταν η ανασυγκρότηση του δικού της στρατού, δεν μπορεί να υπάρξει κανένας περιορισμός σε αυτό». Κραυγές, ωστόσο, που σύντομα προσγείωσαν τον τόνο τους, καθώς συμπληρώθηκαν με διπλωματικά καλοπιάσματα της πρότασης Τραμπ πως «κινείται στη σωστή κατεύθυνση αλλά χρειάζεται βελτίωση».

Η κύρια αντίδραση της Γερμανίας, της Γαλλίας, και της Αγγλίας, υπό την ονομασία «ευρωπαϊκές δυνάμεις Ε3», ήταν η υποβολή ενός δικού τους σχεδίου που παρουσιάστηκε σαν τροποποιημένη έκδοση του ειρηνευτικού σχεδίου των ΗΠΑ και προετοιμάσθηκε ως παρέμβαση στις αμερικανο-ουκρανικές συνομιλίες στη Γενεύη. Το σχέδιο ζητά μικρότερο περιορισμό του ουκρανικού στρατού «σε καιρό ειρήνης» (800.000, αντί για το γενικό όριο των 600.000 που πρότεινε το αμερικανικό σχέδιο). Αναφέρει ότι «οι διαπραγματεύσεις για εδαφικές ανταλλαγές θα ξεκινήσουν από τη γραμμή επαφής», αντί να καθορίζει εκ των προτέρων ότι συγκεκριμένες περιοχές θα πρέπει να αναγνωριστούν ως «de facto ρωσικές», όπως προτείνει το αμερικανικό σχέδιο. Προτείνει η Ουκρανία να λάβει εγγυήσεις ασφάλειας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, παρόμοιες με τη ρήτρα του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ. Αντιτίθεται στην αμερικανική πρόταση για χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν παγώσει στη Δύση, κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ζητά ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια, που τελεί υπό ρωσικό έλεγχο να μεταβιβαστεί στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, με διαμοιρασμό λειτουργίας 50-50 μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας κ.ά.
Με αυτό το σχέδιο οι Ε3 επιχειρούν να μπουν στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης για το Ουκρανικό και οι σύμβουλοι Εθνικής Ασφαλείας τους βρέθηκαν με τον υπουργό Στρατιωτικών των ΗΠΑ στη Γενεύη.

Η επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Κ. Κάλας, είπε ότι η ΕΕ έχει ένα απλό «σχέδιο δύο σημείων»: Την αποδυνάμωση της Ρωσίας και την υποστήριξη της Ουκρανίας. Ενώ η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε πως «δεν πρέπει να επιβληθούν περιορισμοί στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας που θα άφηναν τη χώρα ευάλωτη σε μελλοντική επίθεση και επομένως θα υπονόμευαν και την ευρωπαϊκή ασφάλεια». Και πρόσθεσε πως ο αυξημένος γεωπολιτικός ρόλος της ΕΕ θα πρέπει να «αντικατοπτρίζεται πλήρως» σε μια συμφωνία, δηλαδή τα ευρωπαϊκά κεφάλαια να έχουν πρώτο λόγο: Η Ουκρανία «επέλεξε την ευρωπαϊκή πορεία. Αυτό ξεκινά με την ανοικοδόμηση της χώρας, την ένταξή της στην Ενιαία Αγορά και τη βιομηχανική αμυντική βάση μας, και τελικά, την ένταξή της στην Ένωσή μας».Ο Γερμανός καγκελάριος, Φρ. Μερτς, χαρακτήρισε «απαράδεκτο» το σχέδιο των ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν ρωσικά κεφάλαια που έχουν «παγώσει» εντός ΕΕ για να διοχετευθούν στις προσπάθειες ανοικοδόμησης και επενδύσεων στην Ουκρανία υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ, οι οποίες κατόπιν θα λάβουν το 50% πιθανών κερδών.

Με μεγάλη ωμότητα όλες αυτές οι τοποθετήσεις κάνουν ολοφάνερο ότι πίσω από τα σχέδια για την «ειρήνευση», δεν υπάρχει ίχνος φιλειρηνικής πολιτικής, αλλά ένας άγριος ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός που μαίνεται για τα λάφυρα της Ουκρανίας.

Από τη πλευρά της η Ρωσία έχει αποφύγει να ανοίξει όλα τα χαρτιά της για την πρόταση των 28 σημείων του Τραμπ. Ο Πούτιν αρκέστηκε στη δήλωση ότι το αμερικανικό σχέδιο είναι μια αναθεωρημένη έκδοση μιας πρότασης που συντάχθηκε μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Τραμπ στην Αλάσκα, αλλά δεν το έχει ακόμη συζητήσει «λεπτομερώς». Ο σύμβουλος του Κρεμλίνου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής Γ. Ουσακόφ δήλωσε, ωστόσο, ότι «όχι όλες, αλλά πολλές θέσεις του αμερικανικού σχεδίου μας φαίνονται αρκετά αποδεκτές αλλά ορισμένες θα έπρεπε να συζητηθούν πιο λεπτομερώς», ενώ το ευρωπαϊκό σχέδιο το χαρακτήρισε ως «εντελώς μη εποικοδομητικό και δεν λειτουργεί για εμάς».

Το Κρεμλίνο περιμένει τροποποιημένη έκδοση του αμερικανικού σχεδίου, απέναντι στο οποίο η στάση της Ρωσίας, που προδιέγραψε ο υπουργός Εξωτερικών της Σ. Λαβρόφ, θα καθορισθεί από το αν «αντικατοπτρίζει όσα είχαν συζητήσει ο Πούτιν και Τραμπ στην Αλάσκα».

Δεν πρέπει να διαφεύγει, επίσης, ότι, στις συζητήσεις ΗΠΑ – Ρωσίας για το Ουκρανικό, αντικείμενο αποτελεί και η μελλοντική διαμόρφωση των αμερικανο-ρωσικών σχέσεων. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης αναφέρουν πως οι απεσταλμένοι των ΗΠΑ και της Ρωσίας, Γουίτκοφ και Ντμιτρίεφ συζητούν και ένα «μακροπρόθεσμο σχέδιο οικονομικής συνεργασίας» μεταξύ των δύο χωρών καθώς και τη δημιουργία ενός κοινού επενδυτικού ταμείου που θα πλασάρεται ως «ισχυρό κίνητρο αποτροπής επιστροφής στη σύγκρουση» και μπορεί να γίνει το περικάλυμμα μιας αμερικανο-ρωσικής συνεργασίας για επενδυτικές δραστηριότητες και εκμετάλλευση της Ουκρανίας, η οποία ερεθίζει και προκαλεί την αντίδραση της ΕΕ, που σύμφωνα με την φον ντερ Λάιεν διεκδικεί αυξημένο γεωπολιτικό ρόλο και τα ευρωπαϊκά κεφάλαια να έχουν πρώτο λόγο στην Ουκρανία.

πηγή: Λαϊκός Δρόμος